Wat heeft gemeente Schiedam gedaan?

Samen met het Erasmus MC analyseerde Schiedam de cijfers van babysterfte in de hoog-risico-wijken. Ook betrok de gemeente lokale partners:

• District Verloskundig Platform Rijnmond (huisartsen, verloskundigen, gynaecologen, verpleegkundigen, kraamverzorgenden);
• Vlietland ziekenhuis; 
• Zorgverzekeraar DSW;
• Centrum Jeugd en Gezin Rijnmond;
• GGD Rijnmond;
• Stichting Voorlichters Gezondheid;
• Erasmus MC.

Schiedam gebruikte de kennis van het onderzoeksprogramma HP4All bij de samenwerking tussen gemeente en geboortezorg. En ontwikkelde daarmee interventies en zorgpaden. Hoe dan? Ze zette voorlichters gezondheid in op scholen en bij het trainen van professionals. Deze professionals waren huisartsen, praktijkondersteuners, CJG en kraamverzorgenden. De voorlichters gaven in de wijk groepsvoorlichting aan vrouwen en mannen over gezond zwanger worden.

Resultaten

• Grotere bewustwording over het belang van gezonde start en hoe samengewerkt kan worden.
• Groot bereik van vrouwen: in de eerste fase van HP4All bereikten de voorlichters 900 vrouwen.
• Betrokkenheid van de moeder, tante, zus en ook de man van de (aanstaande) moeder. In veel culturen hebben mensen een sterk sociaal netwerk. Dit netwerk heeft invloed op het gezonde gedrag van de zwangere. De voorlichters zetten het netwerk in om samen preventief aan de slag te gaan.
• Vroege bewustwording onder jongeren over preventie door samenwerking met scholen.
• Duidelijke zorgpaden. Hiermee vinden zorgverleners makkelijk de juiste personen bij de gemeente of het sociaal domein. En hierdoor vinden de professionals uit de geboortezorg en het sociaal domein elkaar gemakkelijk.
• Bestuurlijke ondersteuning vanuit de gemeente voor dit thema.
• Betrokkenheid van de zorgverzekeraars bij de Schiedamse aanpak voor een gezonde start.
• Bereidheid onder zorgprofessionals zoals verloskundigen en huisartsen om multi-problematiek aan te pakken.

Tips

Wat werkt goed?

• Organiseer een startbijeenkomst met stakeholders die een rol hebben bij de geboortezorg: huisartsen, verloskundigen, gynaecologen, Centrum Jeugd en Gezin, verpleegkundigen, kraamverzorgenden, ziekenhuis, zorgverzekeraar, GGD en beleidsambtenaren.
• Zet thema op de agenda bij het algemeen bestuursoverleg van de gemeenschappelijke regeling GGD en de gemeenten.
• Schakel ‘Voorlichters Gezondheid‘ in om bewoners én professionals te bereiken.
• Sluit voorlichtingen aan op tradities en culturele gebruiken van doelgroepen.
• Gestructureerde vroegsignalering, ook naar persoonlijke leefomstandigheden (bijvoorbeeld: woonsituatie of schulden) van de zwangere.
• Stop veel tijd en budget in PR (of genereer free publicity) om steun te creëren. Bijvoorbeeld via bijeenkomsten en door lokale media te benaderen.
• Neem vooroordelen weg over de doelgroep bij lokale partners en eigen collega’s.
• Zet kinderwensspreekuur in, waar vrouwen (en hun partners) met een kinderwens advies kunnen krijgen over gezond zwanger worden.
• Organiseer de aandacht voor interconceptiezorg via de jeugdgezondheidszorg. Hier komen (bijna) alle ouders met hun jonge kinderen. Dit biedt kansen om hen te vragen naar een nieuwe kinderwens en in gesprek te gaan over gezond zwanger worden.
• Bied gratis preconceptievoorlichtingen en anticonceptielessen aan bij scholen, jongeren en volwassenen.

Wat kan beter?

• Gedragsverandering stimuleren bij de doelgroep door gebruik van aangepast (beeld) materiaal, voorlichting op plaatsen waar mensen komen, of in de vorm van vraag-en-antwoord-spellen.
• Meer samenwerking tussen het medische en sociale domein.
• Meer onder de aandacht brengen van het thema gezonde start bij raadsbijeenkomsten.
• Continue aandacht en inzet om de juiste doelgroepen te bereiken.
• Meer aandacht voor culturele achtergronden.
• Meer aandacht voor jonge vrouwen die ongewenst zwanger zijn.
• Meer aandacht voor taboes om te praten over zwanger worden.
• Mannen betrekken bij gezonde zwangerschap.