‘Iedereen is belangrijk, en u ook’

Toespraak (afscheid) Maria van den Muijsenbergh, als bijzonder hoogleraar zorg voor mensen die veel problemen hebben.

Radboud Universiteit/het Radboudumc
donderdag 29 juni 2023

Samenvatting van de afscheidsrede geschreven door: Thea Duijnhoven (Pharos) en getest door de taalambassadeurs van Stichting ABC: Dicky Gingnagel, Fatiha Essalmy, Jos Niels en Rob Weijers.

Beste meneer of mevrouw,

Mijn naam is Maria, en ik werk al 40 jaar als huisarts in Nijmegen.
Ik was vanaf 2018 professor bij de Universiteit van Nijmegen.
Nu stop ik met werken. Ik wil u graag nog iets vertellen.

Elk mens in Nederland is belangrijk. Dat staat in de wet.
Voor de wet zijn we allemaal even belangrijk. Maar is dat ook echt zo?
Ik denk van niet, en dat is niet eerlijk.

Corona
Veel informatie over Corona was erg moeilijk, voor mensen die moeite hebben met lezen.
En voor mensen die niet vaak Nederlands spreken.
Het leek wel of zij niet belangrijk zijn. Dat is niet goed.

Arme mensen kregen vaker corona dan rijke mensen.
Zij krijgen ook vaker andere ziekten.
En mensen die kort naar school zijn geweest zijn eerder ziek dan mensen die aan de universiteit studeerden.
Die verschillen tussen groepen mensen noemen we gezondheids-verschillen.

Gezondheids-verschillen
Die verschillen vind ik niet eerlijk.
Ik vind dat we allemaal even belangrijk zijn.
Daaraan heb ik gewerkt als huisarts en professor.
Helaas zijn de verschillen niet kleiner geworden.
Nog steeds leven rijke mensen langer dan arme mensen.
Er zijn nog steeds veel mensen met weinig geld.
Ook is er nog veel discriminatie, bijvoorbeeld bij mensen met een donkere huid.
Van zorgen over geld en van discriminatie word je ziek.

Maar ik zie veel goede veranderingen.
Er is meer aandacht voor verschillen in gezondheid.
Bijvoorbeeld bij huisartsen, de overheid en verzekeraars.
Veel mensen vinden het belangrijk dat iedereen gelijke kansen krijgt.
Voor een goede gezondheid. Voor een goed leven.
Daar ben ik blij mee.

Wat heb ik afgelopen jaren gedaan

Toen ik begon wilde ik 4 dingen verbeteren:
1. Wat helpt mensen om gezonder te worden?
2. Persoonlijke zorg en samenwerken
3. Iedereen kan meedoen aan
wetenschappelijk onderzoek
4. Onderwijs
Ik vertel u graag wat wij de afgelopen jaren hebben geleerd.
Zodat u en anderen verder kunnen werken hieraan.

1. Wat helpt mensen om gezonder te worden?

Minder stress
Veel mensen hebben zorgen over geld. Of zij voelen discriminatie.
Dat geeft allemaal stress. Van veel stress word je ziek.

Daarom is het heel belangrijk om stress minder te maken.
Dat vinden mensen met weinig geld, of met andere problemen ook.
Voor hen is het belangrijk weinig stress te hebben.
Het helpt als dokters vragen naar de problemen die mensen hebben.
Zoals zorgen over geld, racisme of moeite hebben met lezen en schrijven.

Er is een cursus gemaakt voor mensen met veel stress.
En ook een les door en voor vluchtelingen.
Daarin leggen we uit hoe je van stress ziek wordt.
En dat je moeilijker kunt denken door stress.
We leggen uit waar je hulp kunt vinden.
En hoe je zelf kunt ontspannen.

Begrijpelijke informatie
Veel informatie over ziekten is te moeilijk.
Huisartsen praten ook vaak te moeilijk.
Veel mensen begrijpen de informatie niet.
En weten niet wat ze moeten doen.
Bijvoorbeeld bij informatie over hoe een onderzoek gaat.
Daarom zijn er video’s en verhalen met tekeningen gemaakt.
Daarin staat hoe je ziekten herkent.
En wat je zelf kunt doen om niet ziek te worden.

2. Persoonlijke zorg en samenwerken

We weten hoe dokters en andere hulpverleners in de wijk nog beter zorg geven.
Zodat iedereen de zorg krijgt die hij begrijpt en nodig heeft.

Dan zijn huisartsen en patiënten meer tevreden.
Het helpt als de huisarts meer tijd heeft om rustig met de patiënt te praten.
En als ze goede uitleg geven met plaatjes.
Als ze vragen wat voor de patiënt belangrijk is.
En niet alleen naar ziekten vragen.
Bijvoorbeeld over zorgen over geld of over hun kinderen.
Daardoor kunnen ze doorverwijzen naar de juiste hulp.
Het is belangrijk dat de patiënt de huisarts vertrouwt.
Een gesprek met nieuwe patiënten helpt hierbij.
Zeker voor vluchtelingen die niet weten hoe de zorg in Nederland werkt.
De huisartsenpraktijk moet ook goed samenwerken met organisaties in de wijk.
Bijvoorbeeld het buurthuis, de wijkverpleging en vluchtelingenwerk.
Dat lukt goed als zij elkaar kennen en daar tijd voor hebben.

3. Iedereen kan meedoen aan onderzoek

Mensen die moeite hebben met lezen, of mensen die een andere taal spreken, doen vaak niet mee aan onderzoek.
Want de vragen zijn te moeilijk. Of de onderzoekers kennen de mensen niet.
Ik heb geleerd hoe iedereen mee kan doen aan onderzoek.

Maak je vragen niet te moeilijk, en test ze met de taalambassadeurs van Stichting ABC.
Zij hebben ook deze tekst getest.
Maak de vragen in andere talen. Dan begrijpen mensen die geen Nederlands spreken de vragen ook.
Vraag mensen om de vragen door te sturen aan hun familie en vrienden.
Dan doen er meer mensen mee met het onderzoek.
We leerden dat je niet alle vragen kan stellen.
Bijvoorbeeld persoonlijke vragen.
Die kunnen iemand verdrietig maken, waardoor vragen niet ingevuld worden.

4. Onderwijs

Ik heb lesgegeven aan studenten die huisarts worden.
Dat vond ik altijd heel leuk. Ik leerde de studenten

Hoe ze eenvoudige uitleg geven.
Hoe ze met een tolk samenwerken.
Hoe ze persoonlijke zorg geven. En schreef daar boek over.

Tot slot

Elk mens is belangrijk.
We willen dat iedereen gelijke kansen krijgt.
Daarvoor heeft de ene persoon meer hulp nodig,
of iets anders dan de ander.
Het is dus belangrijk te kijken naar verschillen.
Naar verschillen in gezondheid en naar
verschillen tussen mensen.
En daar moet het toch niet over gaan.

Ik wil dat we meer kijken naar waarin we hetzelfde zijn.
We willen allemaal hetzelfde : een gezond leven, liefde en geluk.
Ook de mensen met wie wij het niet eens zijn, willen dat.
Echt iedereen is belangrijk.
Niemand kan alleen leven of zonder hulp van anderen.
We moeten zelf doen wat we kunnen, maar ook om hulp vragen.
Dat is niet zwak maar juist sterk!
Zo maken we samen de wereld gezonder.

Bedankt!

Ik heb heel veel geluk in mijn leven.
Mijn familie en veel andere mensen houden van mij.
En ik heb veel geluk gehad in mijn werk.
Heel veel mensen hebben mij altijd geholpen.
Daarvoor ben ik heel dankbaar.
En dat wens ik u allemaal.