Hoe voorkom je als gemeente dat nieuwkomers verdwalen in systemen, te laat hulp krijgen of afhaken in de inburgering? De gemeente Rhenen laat zien dat het kan: via de duurzame samenwerking met een betaalde sleutelpersoon. Ingebed in de lokale gemeenschap en ondersteund door een maatschappelijke organisatie. Het verhaal van Mays Alhalabi en JobHulpMaatje is een inspirerend voorbeeld voor andere gemeenten.

Sinds 1 juni 2025 werkt Mays 16 uur per week als sleutelpersoon in de gemeente Rhenen. Een officiële functie, betaald via het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) (een gemeentelijke subsidieregeling) en organisatorisch ondergebracht bij JobHulpMaatje. Dat is een vrijwilligersorganisatie die mensen ondersteunt bij het vinden van een baan of het zetten van stappen op de participatieladder. Maar haar betrokkenheid begon al veel eerder, vertelt Mays: ‘Ik was actief als vrijwilliger bij allerlei organisaties hier in Rhenen. Ik hielp nieuwkomers met alles wat ze nodig hadden. Toen noemde ik mijzelf nog geen sleutelpersoon, maar was dat eigenlijk al wel.’

Vroegsignalering

Mays vervult een brugfunctie door nieuwkomers te stimuleren mee te doen aan bestaande activiteiten. Daarnaast geeft ze individuele en groepsvoorlichting over bijvoorbeeld zorgverzekeringen, belastingen en toeslagen, en helpt mensen met allerlei praktische zaken: formulieren invullen, instanties bellen, afspraken maken bij de huisarts of het ziekenhuis, etc. Mays: ‘Ik vind het fijn om mensen te helpen. Ik ben ook sociaal en hou ervan dingen te organiseren.’

Voor Eline van Berkum, coördinator van JobHulpMaatje, is Mays’ kracht duidelijk: die zit in versterking van de sociale basis en vroegsignalering. Zo was ze laatst bij een echtpaar dat een uitkering ontvangt. De man had daarnaast werk, maar ze hadden dat niet gemeld. Ze wisten niet dat dat gevolgen had. ‘Mays heeft het probleem uitgelegd en ze geholpen om het goed te regelen’, vertelt Eline. ‘Zo voorkom je schulden en problemen met instanties.’

Voor de gemeente is dit van grote waarde, benadrukt ze: ‘Mays werkt vanuit vertrouwen. Mensen voelen zich veilig bij haar. Daardoor komen signalen eerder boven en kunnen we voorkomen dat mensen in zwaardere zorgtrajecten terechtkomen. Dat is effectieve preventie en het scheelt kosten.’

Esther Hazeleger, beleidsadviseur participatie, inburgering en schuldhulpverlening bij de gemeente Rhenen, beaamt dit: ‘De rol van sleutelpersoon is heel waardevol. We hopen dat nieuwkomers dankzij Mays sneller hun plek vinden binnen onze gemeente. En zich ook gehoord en gezien voelen.’

Toegankelijk en onafhankelijk

De keuze om Mays niet bij de gemeente, maar bij een maatschappelijke organisatie te plaatsen, was bewust. ‘Ze moet voor iedereen toegankelijk zijn, zonder te worden beperkt door schotten in de domeinen’, zegt Eline. ‘Daarom is ze in dienst van koepelorganisatie HulpMaatje, waar ook JobHulpMaatje onder valt. Ze valt onder onze stichting, maar is inzetbaar voor diverse maatschappelijke organisaties en ook voor de gemeente. Zo blijft ze onafhankelijk en kan ze echt mensgericht werken.’ Omdat HulpMaatje geen dienstverbanden aanbiedt, maar werkt met zelfstandigen en vrijwilligers, was er wel een payroll-constructie nodig om Mays te kunnen betalen. Het samenwerken met een sleutelpersoon is nog nieuw in de gemeente Rhenen. Esther:

Eline heeft veel tijd besteed aan het introduceren van Mays bij allerlei organisaties en de gemeente. ‘Het vereist een extra inspanning en een gedragsverandering om sleutelpersonen in te zetten. Professionals moeten eerst gaan zien wat het hen oplevert. Ze zijn vaak gewend op een bepaalde manier te werken. Mensen moeten een beetje uit hun comfortzone worden gehaald en openstaan voor nieuwe werkwijzen.’

Zelfsturend vermogen

‘Veel nieuwkomers weten me al te vinden’, zegt Mays. ‘Ik zie waar het misgaat en ik hoor wat er leeft. Dat gaat vanzelf. Maar ik moet ook leren delegeren. Ik zoek nu mensen in mijn netwerk die kunnen helpen, bijvoorbeeld iemand die Koerdisch spreekt. Zo hoef ik niet alles zelf te doen.’

Ook Eline kijkt vooruit: ‘Een stip op de horizon is dat we toe willen naar een netwerk van vrijwillige sleutelpersonen, gecoördineerd door Mays. Wat zij doet, verspreidt zich dan vanzelf. Wanneer mensen op de juiste manier met elkaar in contact worden gebracht, ontstaat er veel zelfsturend vermogen binnen de gemeenschap. Mensen leren van elkaar, delen ervaringen en laten zien hoe dingen gedaan kunnen worden.’ Dit leidt volgens Eline niet alleen tot besparing van tijd en kosten, maar zorgt ook voor het ontstaan van nieuwe rolmodellen. ‘Op den duur wordt het normaal om actief deel te nemen, de deur uit te gaan en jezelf verder te ontwikkelen.’

Mays voegt toe: ‘Ik was ooit zelf nieuw hier. Het was moeilijk. De taal, de cultuur, alles was anders. Ik wist niet eens hoe de bus werkte. Nu help ik anderen, met alles wat ik geleerd heb.’ Ze is afkomstig uit Syrië, waar ze als programmeur werkte. En nu heeft ze sinds kort een betaalde functie als sleutelpersoon. Wat betekent dat voor haar? ‘Ik doe dit werk met mijn hart. Vroeger stelde ik me voor met: “Ik ben Mays.” Nu zeg ik: “Ik ben Mays, sleutelpersoon van gemeente Rhenen.” Dat voelt anders. Ik ben trots op wat ik doe.’