Terwijl 2023 ten einde liep, vierde het project Rookvrij Leven voor Iedereen een succesvolle start van de wijkaanpak. Vanaf de start, met 0 wijken, groeide het initiatief Rookvrij Leven voor Iedereen uit tot een indrukwekkende 38 wijken, verspreid over 37 gemeenten en ondersteund door 19 ggd’en in Nederland. Een jaar waarin ggd-,  welzijns- en verslavingszorgprofessionals  lokaal samenwerken  in de wijken, en de vraag die oprijst is: waarom is deze lokale aanpak van GGD GHOR Nederland en Pharos de sleutel tot succes?

In Nederland bestaat er een kloof in levensverwachting tussen bewoners van welgestelde buurten en die van achtergestelde wijken. Het feit is dat mensen in kwetsbare wijken gemiddeld 15 jaar korter in goede gezondheid leven en 6 jaar eerder overlijden, hoofdzakelijk door roken. Mensen met een laag inkomen in arme wijken roken bijna twee keer zoveel als  mensen met hoger inkomen. Bestaande stoppen-met-roken-programma’s bieden vaak geen passende oplossingen voor deze groep, omdat er in die aanpakken vaak geen rekening wordt gehouden met hun complexe levenssituaties, terwijl tachtig procent van hen eigenlijk wil stoppen met roken.

Waarom dan de wijkaanpak?

Het onderzoek van Stichting Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving (IVO) en Trimbos benadrukt dat de lokale aanwezigheid van welzijnsprofessionals cruciaal is bij de aanpak van het rookprobleem in kwetsbare wijken. De wijkaanpak is gebaseerd op lokale aanwezigheid van professionals en het samenwerken met inwoners om een bredere dialoog te voeren.

Het gesprek te beginnen over roken is vaak een uitdagende stap, en traditionele stoppen-met-roken (SMR) zorg neemt deze stap vaak te snel. Deze stap te snel nemen zorgt ervoor dat je de doelgroep uit kwetsbare wijken onvoldoende bereikt. De Rookvrije Wijkaanpak benaderd dit anders, waarbij de samenwerking met mensen om wie het gaat centraal staat. Professionals streven ernaar een vertrouwensrelatie op te bouwen met de inwoners, waarbij de focus ligt op wat de wijkinwoners zelf nodig hebben. Hierdoor wordt het gesprek mogelijk breder getrokken, beginnend bij algemene gezondheid, relaties, stress en thuissituatie, alvorens over te gaan naar het thema roken. Het doel is om het onderwerp roken en de betekenis ervan bespreekbaar te maken, met de intentie om de normen over het roken te veranderen. Deze aanpak zal de professionals betere inzichten bieden in de meest passende SMR-zorg voor kwetsbare wijken.

Om dit te realiseren, is de vorming van een sterk team van belang, bestaande uit hulpverleners van diverse organisaties en inwoners uit de wijk. De GGD-gezondheidsbevorderaar leidt dit team en betrekt daarbij sociaal werk, verslavingszorg, gemeenteambtenaren, sleutelpersonen, ervaringsdeskundigen, wijkbewoners en indien mogelijk een stoppen-met-rokencoach. De betrokkenheid van al deze groepen draagt bij aan een dieper inzicht en uiteindelijk aan verbeterde hulpverlening in de wijken.

Blik op de toekomst

In 2023 is veel opgestart en ontwikkeld; de vele prestaties kun je bekijken in ons jaaroverzicht. Ondertussen worden in alle 38 wijken teams gevormd en worden alle belanghebbenden betrokken. De eerste teams starten de gesprekken met de inwoners. De wijkteams krijgen ook onderling de kans om de kennis, ervaringen, maar ook hun uitdagingen met elkaar te delen.

Komende jaren blijven de wijkteams werken aan drie belangrijke resultaatgebieden:

• Het gesprek over roken in de wijk: door het onderwerp roken en de betekenis ervan bespreekbaar te maken, streven we naar normverandering rondom roken.
• Meer toeleiding naar geschikte SMR-zorg (Stoppen met Roken): inwoners worden via gesprekken met professionals of sleutelfiguren geleid naar passende stoppen-met-roken-zorg.
• Versterkt begrip van passende SMR-zorg: wijkprofessionals krijgen beter inzicht in het type stoppen-met-roken-ondersteuning dat beschikbaar moet zijn voor de inwoners.

Al met al was 2023 een jaar van groei en succes voor Rookvrij Leven voor Iedereen.  We verheugen ons op wat 2024 voor dit project gaat brengen.

Lees hier meer over de Rookvrije Wijkaanpak: https://www.pharos.nl/infosheets/rookvrije-wijkaanpak/

Klik hier voor het jaaroverzicht: https://www.pharos.nl/kennisbank/wijkaanpak-rookvrij-leven-voor-iedereen-2023/