Gezondheidsbeleid: goede stappen, inclusiviteit blijft nodig

Afgelopen week stuurde staatssecretaris Judith Tielen de Landelijke nota gezondheidsbeleid 2025–2028 naar de Tweede Kamer. In de begeleidende brief aan de Kamer erkent zij expliciet dat gezondheidsverschillen in Nederland groot zijn en blijvend om aandacht vragen.

Pharos ondersteunt de landelijke nota, met name de nadruk op domeinoverstijgende en wijkgericht werken. Die sluit aan bij wat er werkelijk speelt in wijken en bij inwoners. Tegelijkertijd benadrukt Pharos dat het verkleinen van gezondheidsverschillen vraag om meer focus op de oorzaken ervan, zoals bestaanszekerheid, leefomgeving, mentale gezondheid en sociale context.

Op lokaal niveau is het belangrijk dat alle vormen van zorg en ondersteuning die nationaal worden ingezet, daadwerkelijk toegankelijk zijn voor iedereen in de wijk. Wanneer dit niet lukt, bestaat het risico dat beleid gezondheidsverschillen vergroot in plaats van verkleint.

Samenwerken met ervaringsdeskundigen

De nota onderstreept het belang van betrokkenheid van inwoners, ervaringsdeskundigen en wijkambassadeurs. Voor Pharos is dit een belangrijk principe. Structurele samenwerking met mensen uit de wijk verbindt beleid met de leefwereld en draagt bij aan vertrouwen en passende ondersteuning. Pharos roept het Rijk en lokale overheden op om deze samenwerking duurzaam te organiseren en goed te ondersteunen.

Kansrijke start

De nota besteedt veel aandacht aan kansrijk opgroeien. Pharos benadrukt dat de eerste duizend dagen van een kind bepalend zijn voor latere gezondheid en kansen in het leven. Tegelijkertijd krijgt één op de zes kinderen geen optimale start krijgt. Preventie en vroegtijdige ondersteuning zijn dan ook van essentieel belang.

Het is positief dat Kansrijke Start nu als structureel beleidsthema wordt erkend, met aandacht voor de periode voor, tijdens en na de zwangerschap. Pharos pleit ervoor om ouders en ervaringsdeskundigen centraal te stellen, zowel in de wijk als bij beleidsontwikkeling. Daarnaast is het belangrijk om verbinding om Kansrijke Start te verbinden met andere beleidsterreinen, zoals armoedebeleid, de Hervormingsagenda en de sociale basis.

Wettelijke verankering en financiële borging in de Wet Publieke Gezondheid kunnen ervoor zorgen dat Kansrijke Start een vast onderdeel wordt van het basispakket publieke gezondheid. Dit draagt bij aan een gezondere start voor meer kinderen, minder gezondheidsverschillen en minder druk op jeugdhulp en zorg.

 

 

Meer dan leefstijl alleen

De nota zet sterk in op bewegen, met aandacht voor dagelijks bewegen, beweegcoaches en buurtsportcoaches. Pharos ziet de waarde hiervan, maar benadrukt dat bewegen sterk samenhangt met iemands leefomstandigheden. Initiatieven rond bewegen hebben meer effect wanneer zij verbonden zijn met de onderliggende oorzaken van gezondheidsverschillen en aansluiten bij de leefwereld van inwoners.

Pharos werkt graag samen met het Rijk, gemeenten en maatschappelijke partners aan de verdere uitwerking van beleid dat bijdraagt aan het verkleinen van gezondheidsverschillen en een betere gezondheid voor iedereen.

Van landelijke nota naar lokaal beleid

Pharos roept gemeenten op om de landelijke nota niet alleen te omarmen, maar deze ook concreet te maken in lokale nota’s gezondheidsbeleid. Dat vraagt om domeinoverstijgend werken, met vaste werkwijzen en duidelijke randvoorwaarden die gezondheidsverschillen terugdringen.

Pharos ondersteunt gemeenten hierbij met kennis, praktijkervaring en begeleiding.