Maandag 6 november opende Patricia Heijdenrijk, directeur van Pharos, het symposium Zorg en Welzijn Arbeidsmigranten. Tijdens dit symposium in Het Huis Utrecht werd stilgestaan bij de ontwikkelingen rond zorg en welzijn voor EU-arbeidsmigranten. Ook werd besproken wat er – nog steeds – nodig is om hun werk- en leefomstandigheden te verbeteren. In het bijzonder was er aandacht voor de kinderen van arbeidsmigranten. “Niet iedereen is hier tijdelijk. Een deel blijft. En zij worden, of liever gezegd zijn, gewoon onze medeburgers”, aldus Heijdenrijk.

Lees verder onder de foto >

Patricia Heijdenrijk

Omdat de uitkomsten uit het rapport ‘Zorg(en) voor arbeidsmigranten‘ van 2021 nog steeds relevant zijn vatte Inge Goorts, senior adviseur/projectleider bij Pharos, deze eerst kort samen: “Door zware werk- en woonomstandigheden in Nederland gaat de gezondheid van arbeidsmigranten snel achteruit. Een combinatie van factoren zorgt ook voor chronische stress. Dit zijn factoren als werkdruk, taalbarrière, het gemis van familie of een sociaal netwerk, financiële zorgen, cultuurverschillen en een onzekere toekomst. Dit alles draagt bij aan een verhoogd risico op gezondheidsproblemen, zowel fysiek als mentaal.”

Drempels

Arbeidsmigranten ervaren vaak barrières wanneer zij zorg en ondersteuning nodig hebben. Dit zijn bijvoorbeeld praktische drempels, zoals tijd, afstand en geen vervoer. Ook de taal is een grote barrière, en angst voor kosten. Mensen zijn vaak een heel ander zorgsysteem gewend in land van herkomst, waardoor zij in Nederland moeilijker hun weg kunnen vinden. Arbeidsmigranten hebben vaak slechtere (of geen) toegang tot de huisarts, en ook zijn er nog steeds problemen en onduidelijkheden rond de zorgverzekering.

Zorgprofessionals

In het bieden van goede zorg aan arbeidsmigranten ervaren zorgprofessionals ook drempels. Ook zij worstelen met de taalbarrière en ervaren cultuurverschillen in communicatie en verklaringen voor ziekte. Zorgprofessionals zien dat arbeidsmigranten door de drempels laat in zorg komen, waardoor gezondheidsproblemen verergeren. Daarnaast zijn zij niet altijd op de hoogte van mogelijkheden, bijvoorbeeld hoe om te gaan met zorgkosten voor onverzekerden. Soms moeten zij constateren dat gezondheidsproblemen moeilijk op te lossen zijn, zolang de positie van hun patiënten niet verbetert.

Lees verder onder de foto >

Ines Roessink

Gelijke kansen op gezond opgroeien

Ines Roessink, adviseur/projectleider bij Pharos, vertelde over de kinderen van EU-arbeidsmigranten die opgroeien in Nederland. “Het aantal kinderen van arbeidsmigranten stijgt in Nederland. Uit onderzoek weten we dat een deel van deze kinderen opgroeit onder (zeer) kwetsbare omstandigheden. Door de gebrekkige registratie zijn veel kinderen en gezinnen onzichtbaar. Hierdoor is het voor gemeentes lastig om zicht te krijgen op deze groep. Ook het gericht aanbieden van hulp en ondersteuning is hierdoor niet mogelijk.” Hoe zorgen we ervoor dat ook zij gelijke kansen hebben om gezond op te groeien in Nederland?

Zorgelijke signalen

“Hoewel het met een deel van de kinderen van arbeidsmigranten in Nederland goed gaat, horen wij zorgelijke signalen van professionals in onder andere de geboortezorg, huisartsen, jeugdgezondheidszorg en onderwijs”, vervolgt Ines. Zo zijn er bijvoorbeeld kinderen die:

• geen gebruik maken van voor- en vroegschoolse educatie voorzieningen en met een flinke taalachterstand hun schoolcarrière beginnen;
• op 4-jarige leeftijd nog niet zijn aangemeld op school omdat ouders niet weten dat dit de gangbare leeftijd is in Nederland. Dit omdat het in hun thuisland anders is of omdat zij het kind zelf nog te jong vinden;
• voor kortere of langere tijd pendelen tussen thuisland en Nederland waardoor zij bepaalde schoolperiodes missen;
• overgewicht en/of een slecht gebit hebben.

Ook weten we dat zwangere en pas bevallen vrouwen van Bulgaarse afkomst in Nederland minder toegang tot geboortezorg hebben, hierdoor gaan hun baby’s een minder kansrijke start tegemoet.

De urgentie van het vraagstuk en de worsteling van zowel arbeidsmigranten als zorg- en onderwijsprofessionals die met hen werken is het afgelopen jaar alleen maar duidelijker geworden.

Lees verder onder de foto >

Samenwerking rond zorg en welzijn

Inge Goorts benoemt enkele voorbeelden van partijen waarmee Pharos samenwerkt. Met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn tools ontwikkeld voor gemeenten met informatie over zorg en welzijn voor arbeidsmigranten, achtergrondinformatie en een checklist voor beleid. Met ABU en NBBU wordt gewerkt aan een magazine om uitzendbureaus tips te geven over wat zij nog meer kunnen doen rond zorg en welzijn, en met Stichting Doorzaam wordt gekeken hoe informatie voor arbeidsmigranten zelf verbeterd kan worden.

Ook zijn informatiematerialen vertaald in het Pools, Bulgaars, Roemeens en Hongaars. Bijvoorbeeld de nieuwe infographic over de eerstelijns gezondheidszorg voor arbeidsmigranten.

Lees verder onder de foto >

Het panelgesprek

Panelgesprek

Tijdens het panelgesprek gingen verschillende organisaties met elkaar in gesprek over de ontwikkelingen op het onderwerp. Sanne Smit van het Interdepartementale Project Arbeidsmigranten (IPA) vertelde onder meer over de ontwikkelingen op het gebied van informatievoorziening en andere acties om de positie van arbeidsmigranten te versterken. De actuele stand van zaken is te lezen op de website www.arbeidsmigratieingoedebanen.nl.

Jojanneke Kraan van VWS benoemde onder andere het Zorgconvenant, waarin met Zorgverzekeraars Nederland en SZW ambities zijn geformuleerd om de toegang tot zorg van arbeidsmigranten te verbeteren. Frank Johnsen van Holland Zorg vertelde hoe zij arbeidsmigranten én zorgprofessionals beter proberen te informeren.

Ania Paszak, coördinator van het lokaal en mobiel informatiepunt van de gemeente Den Haag was ook aanwezig, en benadrukte het belang van naar de mensen toegaan om hen te informeren in eigen taal. Dan krijg je een goed beeld van wat er leeft en wat mensen nodig hebben.

Larisa Melinceanu van Stichting Barka constateerde dat er de afgelopen 1,5 jaar verbeteringen zichtbaar zijn. Maar er belanden volgens haar nog steeds veel mensen op straat die de ondersteuning van Barka nodig hebben om te reïntegreren of terug te keren naar hun eigen land.

Na het panelgesprek en vragen uit de zaal volgden 5 deelsessies met de volgende thema’s:

• Kwetsbare maar veerkrachtige kinderen, door Risbo en Pharos.
• Het programma van Den Haag: Arbeidsmigratie in goede banen, door gemeente Den Haag.
• Als gemeente aan de slag met Zorg & welzijn voor arbeidsmigranten, door VNG en Pharos
• Alcohol-, drugs- en medicijngebruik bij arbeidsmigranten in relatie tot de werkvloer: een focus op preventie en vroeg signalering, door Trimbos-instituut en Verslavingskunde Nederland.
• Hoe gaat het met de gezondheid en het welzijn van Bulgaarse arbeidsmigranten in Zaandam?, door Pharos en Elitsa Yordanova (adviseur Bulgaarse arbeidsmigranten, gemeente Zaanstad)

Tot slot

Na de deelsessies kwamen alle deelnemers weer bij elkaar om de opbrengsten van de dag te bespreken. Uit de reacties bleek dat voor veel aanwezigen de breedte én het belang van het thema weer goed op het vizier staan. En dat het helpt om weer beter van elkaar te weten wie op welke manier bezig is om zorg en ondersteuning van arbeidsmigranten en hun kinderen te verbeteren.

Vragen of opmerkingen? Neem contact op met Inge Goorts of Ines Roessink.