Maak digitale zorg bespreekbaar
De wereld om ons heen wordt digitaler. Dit zie je ook in de zorg terug. Denk aan apps, patiëntportalen, beeldbellen, wearables en AI-oplossingen. Maar niet iedereen kan hier zelf makkelijk mee aan te slag. Digitale zorg is dan niet gebruiksvriendelijk en begrijpelijk ontwikkeld.
Ook worden er vaak onterechte aannames gedaan over dat sommige patiënten toch geen digitale zorg willen. Bijvoorbeeld doordat ze nog niet zo digitaal vaardig zijn of meer moeite hebben met lezen en schrijven. Hierdoor wordt digitale zorg niet besproken en aangeboden.
Zonder bewuste aandacht hiervoor, vergroten we onbedoeld de gezondheidsverschillen. Dat is niet eerlijk. Iedereen die dat wil moet mee kunnen doen aan digitale zorg.
Wat kun je doen als zorgverlener?
In een gesprek kom je erachter of digitale zorg past bij de behoefte, situatie en vaardigheden van de patiënt. Dit doe je door samen te beslissen of en hoe digitale zorg wordt ingezet.
Start het gesprek over digitale zorg
- Vraag wat iemand wil: “Hoe wilt u het liefst informatie of contact met ons?”
- Bespreek de opties: “U kunt ook een app of het portaal gebruiken, wilt u dat eens proberen?”
- Laat zien hoe de vorm van digitale zorg eruit ziet: Soms is het lastig om een goed beeld te krijgen van digitale zorg. Toon dit daarom bijvoorbeeld op een computerscherm, laat een screenshot zien of gebruik een folder waarin plaatjes te zien zijn.
- Benoem de voordelen: ‘’Op deze pagina van thuisarts die ik u nu laat zien kunt u meer informatie lezen. Er is ook een voorleesknop waarmee de tekst voorgelezen wordt. Ik laat u zien hoe die werkt. Zo kunt u thuis samen met uw partner de informatie nog eens rustig nalezen.’’
- Check wat nodig is om te kunnen meedoen: apparaten, internet, vaardigheden.
- Normaliseer als patiënten digitale zorg ingewikkeld vinden: “Veel mensen vinden dit lastig. U bent zeker niet de enige.” Dat verlaagt de drempel en opent het gesprek.
Schat de digitale vaardigheden in
Niet iedereen zal uit zichzelf zeggen dat digitale zorg lastig is. Je kunt een eenvoudig een inschatting maken:
Gebruik de quickscan digitale vaardigheden
Deze quickscan bevat concrete observatiepunten en vragen zoals:
- “Heeft u een e-mailadres en gebruikt u dat ook?”
- “Kunt u apps op uw telefoon installeren en gebruiken?”
- “Lukt het om online iets op te zoeken?”
Let ook op signalen als:
- Mensen die zeggen “dat doet mijn partner altijd”
- Twijfel of vermijding bij online contact
- Een formulier of mail niet begrijpen
De quickscan is geschikt voor gebruik in dagelijkse gesprekken. Bespreek de uitkomsten op een laagdrempelige manier, zonder oordeel.
Geef de juiste ondersteuning
Er zijn verschillende manieren waarop je patiënten ondersteuning kunt geven bij digitale zorg. Uit ons onderzoek blijkt dat mensen met beperkte digitale vaardigheden verschillende behoeften hebben om geholpen te worden. Deze inzichten helpen om je communicatie en ondersteuning beter af te stemmen.
Bekijk de vier behoeftenprofielen
In de behoeftenprofielen vind je, onder andere, tips om het gesprek over digitale zorg aan te gaan en door te verwijzen naar passende ondersteuning. Werk bijvoorbeeld samen met bibliotheken, taalhuizen of vrijwilligers die mensen verder helpen. Zorg voor een warme overdracht.
Beslis samen met de patiënt
Samen beslissen is een proces met vaak meerdere gesprekken waarin jij, als zorgverlener, met de patiënt praat over welke behandeling of begeleiding het beste bij de patiënt past. Alle opties, voor- en nadelen en voorkeuren en omstandigheden van de patiënt worden besproken. Bekijk voor meer informatie hierover:
De infosheet Samen beslissen of De handreiking Samen beslissen over digitale zorg
Wat als iemand niet digitaal wil of kan?
Sommige mensen willen of kunnen niet digitaal meedoen. Zorg dan altijd voor een goed alternatief. Denk aan:
- Telefonisch een afspraak maken
- Informatie op papier
- Fysiek contact in plaats van digitaal
Zo blijft de zorg toegankelijk voor iedereen.
Samengevat
✅ Doe geen aannames, maar ga het gesprek aan.
✅ Gebruik de quickscan.
✅ Beslis samen.
✅ Normaliseer moeite met digitaal.
✅ Verwijs warm door.
✅ Bied altijd een alternatief.
Bekijk voor meer informatie ook:
De factsheet Digitale vaardigheden