Tuğba Kalyoncu (uit Turkije) en Osman Rashid (uit Irak) zetten zich als sleutelpersoon in voor migranten en vluchtelingen die, net als zijzelf ooit, in Nederland een nieuw leven moeten beginnen. Wat doe je als je ziek bent? Waar kun je als ouder terecht met vragen over je kind? Hoe regel je een zorgverzekering? En zo heb je nog veel meer vragen als nieuwkomer in Nederland. Tuğba en Osman hadden dat ook en willen graag met hun eigen ervaring nieuwkomers helpen. Tuğba:  ‘Ik ben nu 2 jaar in Nederland en heb van alles geleerd en zelf ervaren. Dat wil ik delen met mensen die het nodig hebben. Ik wil het moeilijke leven dat vluchtelingen hebben wat gemakkelijker maken.’

Met woordenboeken op pad

Osman woont sinds 1995 in Nederland. Hij is Koerdisch en heeft in zijn thuisland alleen maar oorlog en geweld gekend tijdens een dictatoriaal regime. Na 15 jaar in de gezondheidszorg gewerkt te hebben, moest hij zijn land moest ontvluchten. Uiteindelijk belandde hij met zijn vrouw en 2 kinderen in Veghel. Hun dochter is daar geboren. Verschillende vrijwilligers bij Vluchtelingenwerk hielpen het gezin met alles. Van betalingen en papierwerk tot inschrijving bij de basisschool en taalcursussen. ‘Alleen was het ons niet gelukt. Daarom wil ik anderen graag helpen.’

Osman wilde graag werken in Nederland. Hij ging een deeltijd opleiding maatschappelijk werk doen. Tijdens zijn opleiding werkte hij bij een ziekenhuis in het archief en als maatschappelijk werker. Na het behalen van zijn opleiding, ging hij aan de slag in de jeugdzorg en als maatschappelijk werker bij Slachtofferhulp. Hij ging nooit zonder woordenboeken op pad. En als hij er met zijn woordenboek niet uitkwam of iets niet begreep, dan vroeg hij wat iets betekende.

Kloof dichten

Osman heeft de woordenboeken nu niet meer nodig en is inmiddels met pensioen na jaren als maatschappelijk werker gewerkt te hebben. Hij tolkte al maar nu hij meer tijd heeft, meldde hij zich direct toen gemeente Meierijstad sleutelpersonen zocht. Osman kent de situatie van vluchtelingen en migranten, de onbekendheid met Nederland en met hoe alles hier werkt. Hij voelt zich verantwoordelijk, wil graag wat voor anderen betekenen.

Als sleutelpersoon helpt hij niet alleen met de taal, het is veel breder: hij maakt nieuwkomers wegwijs in ons zorglandschap, is een vertrouwenspersoon voor ze en slaat ‘een brug tussen nieuwkomers en instanties. Voor nieuwkomers is echt alles anders: cultuur, mogelijkheden, taal, werk. Er is veel onwetendheid van beide kanten. Nieuwkomers en instanties communiceren moeilijk met elkaar. Ik wil die kloof dichten en meer begrip voor elkaar creëren. Als sleutelpersoon kan ik nieuwkomers helpen hun draai te vinden en een nieuw bestaan op te bouwen in Nederland’.

Weer naar school

Ook Tuğba (40) helpt vanuit haar eigen ervaringen als vluchteling nieuwkomers. Tuğba ontvluchtte samen met haar man Istanbul in 2019. Hun 3 jonge kinderen moesten ze achterlaten bij hun grootouders omdat de tocht via de rivier naar Griekenland te gevaarlijk was. Na 2 maanden in een vluchtelingenkamp in Griekenland, kwamen Tuğba en haar man in Nederland aan waar een lange asielprocedure volgde.

Uiteindelijk kregen ze een verblijfsvergunning en na ruim een jaar zonder elkaar, mochten hun kinderen naar Nederland komen. Met z’n 5-en wonen ze nu in Schijndel. Het hele gezin gaat naar school. De kinderen gaan naar een taalschool waar ze Nederlands leren enna de Kerst gaan ze naar de basisschool. Tuğba werkte in Istanbul als fysiotherapeut, maar zij en haar man zijn nu druk met het leren van de Nederlandse taal.

Wie is er eerder uit een boom gevallen?

Tuğba vertelt enthousiast een Turks verhaal: ‘Een man valt uit een boom. Iedereen in de buurt verzamelt zich rond de man en wil hem helpen. Maar de man zegt: ‘Breng me liever iemand die eerder uit een boom is gevallen.’ Dit is precies wat een sleutelpersoon doet: vanuit mijn eigen ervaring help ik nieuwkomers. Ik spreek hun taal, we komen uit hetzelfde land en ik begrijp de vragen waar iedereen mee worstelt. Toen wij in Nederland kwamen, hebben vrienden uit Turkije die 2 jaar eerder dan wij dezelfde weg hadden afgelegd ons geholpen en hun ervaringen gedeeld. Dat is zo waardevol.’

Voor nieuw- en oudkomers

Als sleutelpersoon zet Tuğba zich in voor nieuwkomers en gemeentelijke instanties. ‘Ik kan nieuwkomers bijvoorbeeld begeleiden bij hoe het zorgsysteem werkt, uitleggen over het onderwijs en bemiddelen bij opvoedondersteuning. Verder zijn er ook veel Turkse gezinnen die lang geleden naar Nederland zijn geëmigreerd. Niet alleen voor nieuwkomers, maar ook voor deze eerste generatie immigranten wil ik een vertrouwenspersoon en hulplijn zijn. Sommigen komen bijvoorbeeld niet veel buiten en bewegen niet genoeg. Als fysiotherapeut kan ik hen helpen bij een gezond en actief leven. Ik kan bijvoorbeeld, samen met welzijnsorganisaties of een buurtteam, activiteiten organiseren zoals wandelingen of informatieavonden over bewegen.’

Training tot sleutelpersoon

Zowel Osman als Tuğba volgden op uitnodiging en kosten van de gemeente de driedaagse training van Pharos tot Sleutelpersoon Gezondheid. Tijdens de training leerden ze hoe zij zelf voorlichting kunnen geven, adviseren, verkennen of bemiddelen. Ook wisselden de deelnemers veel ervaringen uit. Osman en Tuğba zijn het erover eens: sleutelpersonen zijn van onschatbare waarde voor iedereen. Niet alleen voor nieuwkomers en instanties, ook voor sleutelpersonen zelf. Osman en Tuğba voelen zich extra waardevol nu ze anderen kunnen helpen.

Als gemeente aan de slag

Wil je meer informatie over sleutelpersonen, wat ze doen en hoe je met hen kunt samenwerken? Lees onze infosheet. Meer informatie over de training?  Lees hier alles. De eerstvolgende driedaagse training start op 10 november. Aanmelden is niet meer mogelijk.

De gemeente of organisatie waar de sleutelpersoon aan de slag gaat betaalt de deelnemerskosten.

Meer informatie over de training