2,5
2,5 miljoen mensen hebben moeite met lezen en schrijven
Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
Bijna dagelijks krijg je in de praktijk te maken met laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Zij hebben moeite om informatie over ziekte en gezondheid te verkrijgen, te begrijpen en toe te passen. Denk aan laagopgeleiden, ouderen en migranten. Zij kampen vaker met chronische aandoeningen en psychische problemen. Wil jij laaggeletterdheid herkennen? En op een begrijpelijke manier kunnen communiceren? Pharos zet zich in voor het toegankelijk maken van voorlichtingsmateriaal en traint, adviseert en begeleidt huisartspraktijken, apotheken, (zorg)organisaties en gemeenten bij het herkennen en omgaan met laaggeletterdheid.
- De situatie, feiten en cijfers
- Wat doet Pharos?
- Video's: ex-laaggeletterden en een arts vertellen hun verhaal
- Meer informatie
- Voorlichtingsmaterialen, publicaties en trainingen
- Contact
De situatie, feiten en cijfers
2,5 miljoen mensen hebben moeite met lezen en schrijven. En 29% van de volwassen Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Iets meer dan de helft van de mensen die moeite hebben met lezen en schrijven is autochtoon Nederlander (60%). Mensen met alleen basisschool leven gemiddeld 6 jaar korter en 15 jaar in minder goed ervaren gezondheid dan mensen met een hbo- of universitaire opleiding.
60%
Iets meer dan de helft van de laaggeletterden is autochtoon Nederlander
Factsheets
Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
Sociaaleconomische Gezondheidsverschillen (SEGV)
Wat doet Pharos?
Op basis van wetenschappelijk onderzoek, kennissyntheses en kennis uit de praktijk ontwikkelen we instrumenten, publicaties, factsheets en toegankelijk (voorlichtings)materiaal, zoals begrijpelijke informatie over corona. Onze kennis en ervaringen dragen we uit via e-learnings en trainingen waarin (zorg)professionals zoals huisartsen, praktijkondersteuners (POH’ers), apothekers(assistenten), verpleegkundigen en verloskundigen effectief leren communiceren en omgaan met laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Ook hebben we voor gezondheidscentra, huisartsen en apotheken een ‘Stappenplan laaggeletterdheid voor de praktijk’ ontwikkeld, diverse toolkits en de terugvraagmethode. Voor alle organisaties in preventie en zorg is er de ‘Test: Hoe begrijpelijk is mijn zorgorganisatie?’. Bij de totstandkoming van al onze producten en diensten betrekken we de mensen om wie het gaat.
Borgen van kennis tijdens de opleiding met Lesmateriaal Laaggeletterdheid voor medisch en paramedisch onderwijs.
Video's: ex-laaggeletterden en een arts vertellen hun verhaal
In 15 korte filmpjes over verschillende onderwerpen vertellen taalambassadeurs van Stichting ABC op informele wijze hun verhaal. Met voorbeelden van ervaringen bij onder andere de apotheek, het consultatiebureau, de diëtist, de gemeente, de huisarts en de school van hun kinderen. Ook geven ze tips aan professionals en organisaties hoe zij de mondelinge en schriftelijke communicatie kunnen aanpassen.
Meer informatie
De Alliantie Gezondheidsvaardigheden
Pharos is coördinator van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden. Dit is een netwerk van organisaties in het brede terrein van gezondheid en zorg. Centraal staat de vraag: ”hoe kunnen wij toegankelijk en begrijpelijk zijn voor laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden?”
Op dit platform bieden de ruim 90 partners vrij toegankelijk:
- tips voor het maken van eenvoudige materialen
- hulpmiddelen voor over het testen van materialen bij de doelgroep
- diverse gesprekstechnieken voor professionals
- praktijkchecks om na te gaan hoe toegankelijk je (zorg)praktijk is
- tips voor het verhogen van het bewustzijn binnen je organisatie
- diverse trainingen en lesmaterialen
- een overzicht van eenvoudige materialen
Test: Hoe begrijpelijk is mijn organisatie?
Test: Hoe begrijpelijk is mijn organisatie?’
Beantwoord 10 vragen en ontdek hoe ‘gezondheidsvaardig ’ jouw organisatie is. En hoe je ervoor zorgt dat iedereen jouw informatie over gezondheid kan vinden, begrijpen en gebruiken.
Praktijkcheck toegankelijkheid laaggeletterden
Een huisartsenpraktijk is er voor alle patiënten. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw praktijk ook geschikt is voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven? Tijdens een praktijkcheck krijg je (coronaproof) bezoek van één of twee ervaringsdeskundigen (taalambassadeurs) en een Pharos-adviseur. Zij beoordelen hoe toegankelijk jouw praktijk voor laaggeletterden is en geven adviezen voor verbetering.
Stappenplan laaggeletterdheid voor de praktijk
Ontdek welke stappen je nog moet nemen voor een toegankelijke praktijk voor iedereen met ons Stappenplan laaggeletterdheid voor de praktijk.
Bewustwording – Herkenning – Taalniveau – Samenwerking – Borging
Casussen uit achterstandswijken | Ter ondersteuning van huisartsen
Casussen uit achterstandswijken
Zes casussen die huisartsen ondersteunen om hun patiënten in een achterstandssituatie te helpen om gezond te leven.
- Hoe om te gaan met therapietrouw en te communiceren met een patiënt die de Nederlandse taal slecht spreekt.
- Hoe laaggeletterdheid te herkennen en uw communicatie aan te passen
- Hoe ongunstige omstandigheden in de wijk van invloed kunnen zijn op de gezondheid van patiënten en uw mogelijkheden daarin.
- Hoe ingaan op een combinatie van lichamelijke klachten en sociale problemen.
- Hoe te handelen bij vluchtelingen met psychische klachten en het voorkomen van negatieve effecten op de kinderen.
- Hoe om te gaan met dementie bij migranten en te communiceren met een patiënt en diens familie met een andere culturele achtergrond.
Bereiken en betrekken van inwoners met lage SES
Pharos wil dat de stem van alle inwoners gehoord en vertegenwoordigd wordt in het Nederlandse zorgstelsel. Dat kan alleen als óók de vaak moeilijk bereikbare inwoners een actieve rol krijgen. Hoe doe je dat als gemeente? Lees meer over Bereiken en betrekken van inwoners met lage SES.
Effectieve interventies voor iedereen (werkzame elementen)
Mensen met weinig inkomen, een lage opleiding of een migratieachtergrond hebben nu het minst aan interventies die hun gezondheid moeten verbeteren. Ze sluiten vaak onvoldoende aan bij hun mogelijkheden en leefwereld. Toch kun je een interventie ontwikkelen die wel aansluit en effectief is voor iedereen.
Als er veel interventies zijn op hetzelfde thema, is het mogelijk gemeenschappelijke elementen te benoemen die er voor zorgen dat de interventie werkt: ‘werkzame elementen’. Loket Gezond leven hanteert de volgende definitie: Onderdelen van een interventie die er voor zorgen dat die specifieke interventie de gewenste uitwerking heeft. Werkzame elementen zijn gekoppeld aan de doelen van de interventie, moeten aansluiten bij de doelgroep en moeten bijdragen aan een goede uitvoering van de interventie. Een (goede) combinatie van werkzame elementen maakt de interventie effectief.
Bekijk voor meer informatie onze handreiking Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen | Wat maakt het verschil?.
Toolkit laaggeletterdheid Pharos/KNMP
Pas medicijninformatie en begeleiding aan aan het begripsniveau van patiënten en houd rekening met een taalbarrière en culturele verschillen. Pharos en KNMP ontwikkelden samen een Toolkit Laaggeletterdheid.
Laaggeletterden: herkennen en communiceren
Programma Gezondheidsvaardigheden
Pharos stimuleert dat het zorgstelsel op het niveau van systeem, organisatie en professionals, zodanig is ingericht dat dit inclusief is voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. We zetten de komende jaren met name in op de curatieve zorg. Lees meer over programma Gezondheidsvaardigheden.
Meer thema's van Pharos
Over Pharos
Benieuwd naar meer informatie over Pharos?
Missie en visie Wij zetten ons in voor het terugdringen van grote gezondheidsverschillen in Nederland.
Programma’s De kennisprogramma’s van Pharos vertalen strategie en prioriteiten naar aanpak en werkwijze.
Medewerkers Maak kennis met onze experts. Ze geven je graag advies.
Werken bij Pharos Bekijk vacatures, stages en werkervaringsplekken.
