Deze infosheet sluit aan op de Wegwijzer onverzekerden.

De Wegwijzer laat zien via welke vier regelingen zorgaanbieders de kosten voor geleverde zorg aan onverzekerden kunnen declareren: de RMA voor mensen in de asielopvang, de RMO voor Oekraïense vluchtelingen, de SOV voor mensen die rechtmatig in Nederland verblijven en de OVV voor mensen zonder rechtmatig verblijf. Het gaat om zorg aan personen met een zorgvraag zonder zorgverzekering die de zorgkosten niet of niet volledig zelf kunnen betalen.

In deze infosheet ‘Sensitief in gesprek’ focussen we op de laatste twee groepen: mensen die ongedocumenteerd en/of onverzekerd zijn. Het gaat dus niet specifiek over mensen met vluchtachtergrond die in COA of Oekraïne opvang verblijven. Voor hen is de toegang tot zorg en de vergoeding van de kosten meestal duidelijker georganiseerd.

Doel van deze infosheet is om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de persoon met een zorgvraag. Het is bedoeld voor zorgverleners, maar ook bruikbaar voor baliemedewerkers, hulpverleners, en anderen.

In de wegwijzer zijn al enkele hulpvragen opgenomen:

Download de Wegwijzer

Vertrouwen opbouwen

• Laat iemand rustig binnenkomen en stel jezelf voor
• Leg uit waarom je vragen stelt. Bijvoorbeeld: “Ik ga u helpen, maar heb eerst nog wat vragen om beter te begrijpen wat er aan de hand is”
• Neem de tijd en wees geduldig
• Schakel een tolk in wanneer dat nodig is: Zie zoschakeltueentolkin.nl

Geef uitleg over je rol

• Leg uit wie je bent, wat je kan doen, en ook wat je niet kan doen
• Leg uit dat je geheim houdt wat er besproken is
• Als je informatie moet delen, daarvoor toestemming te vragen van de patiënt. En dat je het dossier niet deelt met instanties, zoals politie of IND.

Persoonlijke situatie

Kijk niet alleen naar medische klachten, maar ook naar iemands welzijn en leefomstandigheden. Bijvoorbeeld door te vragen:

Woonsituatie

• Waar en hoe woon je nu?
• Kan je daar de komende tijd blijven?
• Waar maak je je het meeste zorgen over?

Sociaal netwerk

• Met wie woon je samen?
• Met wie heb je nog meer veel contact? (kennissen, familie, anderen)
• Bij wie kun je terecht met je verhaal? Aan wie vraag je hulp of advies?

Dagbesteding

• Hoe ziet je dag eruit?
• Houd je je bezig met werk, school, vrijwilligerswerk?

Eigen ideeën over de klachten

• Waar denk je dat de klachten door komen?
• Kun je hierover praten met mensen om je heen? Waarom wel/niet?
• Hoe praat je erover? Wat zijn de woorden die je hiervoor gebruikt?
• Wat helpt jou om met problemen om te gaan? En wat maakt het moeilijker?

Verwachtingen van hulp

• Bij wie zoek je meestal hulp? Wie heb je nu om hulp gevraagd?
• Hoe denk je over hulpverleners/dokters? En over de adviezen die zij geven / die ik geef?

Zorgen over kosten

• Besef je dat praten over geld, of geen geld hebben, een gevoelig onderwerp kan zijn. Maar dat het belangrijk is dat mensen kunnen vertellen als ze echt niet kunnen betalen, omdat je wil voorkomen dat zij zich in de schulden steken.
• Bespreek tijdig of iemand wel of niet (een deel) van de kosten kan betalen.
• Vertel bij een doorverwijzing dat in het ziekenhuis aan mensen gevraagd zal worden wat ze zelf kunnen betalen, en dat het dan goed is om daar vast over na te denken.
• En dat als zij niet kunnen betalen, zij toch de zorg moeten kunnen krijgen die zij nodig hebben.

Mensen die ongedocumenteerd en/of onverzekerd zijn, bevinden zich in heel verschillende situaties. Twee grote groepen zijn:

1. Naar schatting wonen er in Nederland tussen de 23.000 en 58.000 ongedocumenteerde mensen[1]. Dit zijn mensen die zonder geldig visum of verblijfsvergunning in Nederland verblijven. Ongedocumenteerde mensen leven vaak in een kwetsbare situatie. Ze leven met veel onzekerheden en er is sprake van specifieke gezondheidsrisico’s. Meer lees je op de infosheet van Pharos over Gezondheid en zorg voor mensen die ongedocumenteerd zijn.

2. Maar ook mensen die rechtmatig in Nederland verblijven en onverzekerd zijn, kunnen in een kwetsbare positie belanden. Hieronder vallen dak- en thuislozen, maar ook veel onverzekerde arbeidsHet gaat dan vaak om mensen die hun werk verloren hebben, en daarmee ook hun woning en zorgverzekering. Een deel van hen belandt op straat, wat negatieve gevolgen heeft voor hun gezondheid en welzijn. Deze mensen blijven vaak lang doorlopen met hun klachten, en komen dus vaak met verergerde klachten aan in de zorg.

Meer over arbeidsmigranten lees je op de infosheet van Pharos Gezondheid en zorg voor arbeidsmigranten en over onverzekerde, dakloze arbeidsmigranten op Barkanl.org