Datum

Coalitie Kansrijke Start vergroot armoedebewustzijn in Groningen

Datum

In Groningen groeit 1 op 8 de kinderen op in armoede. Dit maakt het een belangrijk thema. Ook de coalitie Kansrijke Start in de stad Groningen heeft armoede als speerpunt. Met een provinciale subsidie kunnen de coalitiepartners extra aandacht besteden aan het thema. Dat begint bij armoedebewustzijn. Dankzij de inzet van ervaringsdeskundigen groeit het bewustzijn over de impact van (langdurige) armoede op gezinnen en wat dat betekent voor je handelen als professional.

Samen met de coalitie Kansrijke Start Groningen werkte beleidsadviseur Christa Hoeksema een plan van aanpak uit met als belangrijke pijler de bestrijding van generatiearmoede: in een arm gezin geboren worden en daarmee vanaf de wieg al minder kansen hebben op allerlei vlakken. Bij het plan werden ook haar collega’s van armoedebeleid betrokken. In 2020 kende de provincie Groningen subsidie toe aan hun plannen. “De samenwerking binnen de coalitie verloopt hier in Groningen heel goed”,  licht Christa toe. “Maar wat nodig was en is, is een groter bewustzijn onder professionals van het effect van armoede op zwangeren en ouders.” Daarom besloot ze in haar plan om mensen in te zetten die ervaringsdeskundig zijn. “Je kunt wel óver mensen in armoede spreken, maar je leert veel meer als je mét elkaar spreekt en werkt.”

Denk aan de factor armoede

Sinds twee jaar is ervaringsdeskundige Linda Drent adviseur (generatie)armoede bij de gemeente Groningen. Sinds een jaar is zij ook betrokken bij Kansrijke Start Groningen. Zij sluit aan bij alle coalitievergaderingen en spreekt ‘een-op-een’ met coalitiepartners. Zij kan het perspectief inbrengen van de mensen om wie het gaat. Professionals leren van haar hoe belangrijk het is om de tijd te nemen voor diegene die tegenover hen zit, en dan ook stil te staan bij de factor armoede. “Het is allereerst belangrijk dat je je bewust wordt van je eigen aannames”, vertelt Linda. “Het kan bijvoorbeeld heel kwetsend zijn als een professional een cliënt ‘domme keuzes’ verwijt, terwijl die voortkomen uit stress of schaamte.” Christa licht toe dat het gaat over het leren begrijpen van de kloof tussen de (be-)leefwereld van mensen die in armoede leven en mensen die daar niet in leven. Het wederzijdse onbegrip is geen onwil maar onmacht. De ervaringsdeskundige kan de vertaling naar beide werelden maken, zodat er wederzijds begrip ontstaat.

Niels Oosterhof, young professional bij Kansrijke Start Groningen, heeft al veel van Linda geleerd: “Ik heb echt een andere blik gekregen. Ik vond bijvoorbeeld dat cliënten snel moesten stoppen met roken, zodat ze gezonder gingen leven. Linda heeft me erop gewezen dat een rookinterventie pas later zinvol is. Er is in het begin te veel stress en te weinig vertrouwen. Voor mensen die in armoede leven kan rechtstreeks contact met een ervaringsdeskundige bemoedigend zijn; in zo’n contact is zelfs buiten de woorden om begrip en vertrouwen aanwezig. De mensen om wie het gaat voelen zich gehoord, gezien en begrepen. Ook kan de ervaringsdeskundige fungeren als rolmodel. Mensen zien dat het mogelijk is om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken.”

Gesprek aangaan

De komende jaren zal de coalitie het thema armoede blijven agenderen, bijvoorbeeld met een training voor professionals in het voeren van gesprekken over moeilijke onderwerpen, waaronder armoede. Linda is ook bij die training betrokken. Die gespreksvaardigheid kunnen professionals vervolgens toepassen in hun dagelijkse praktijk. “Dit zal zeker helpen, maar er is meer nodig”, benadrukt Christa. “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen in onze maatschappij bestaansrecht ervaart? Want iedereen heeft toch recht op een menswaardig bestaan? En daarnaast, het gaat niet alleen over de gespreksvaardigheden, maar ook over invoelen, aanvoelen, begrijpen.”

Interventies langs de armoedelat

Alle contacten en interventies moeten langs de armoedelat gehouden worden, vindt Christa. Problemen kunnen immers direct of indirect veroorzaakt worden door armoede. Als je geen geld hebt om eten te kopen en je kind gaat zonder ontbijt naar school, is het logisch dat het zich niet kan concentreren en leerachterstand oploopt. Als er thuis veel stress is door armoede, bestaat de kans dat de ouders, doordat ze aan het overleven zijn, niet genoeg oog hebben voor de emotionele ontwikkeling van hun kinderen. De rust in henzelf ontbreekt.

“De vraag blijft: hoe bereik je echt alle mensen?”, zegt Christa. Linda wijst erop dat onder de mensen die in armoede leven, veel wantrouwen heerst. “Zij sluiten de hulpverlening al jarenlang buiten.” Door zeer laagdrempelige, informele contacten in de wijk hopen Christa, Niels en Linda ook bij hen een ingang te vinden, vertrouwen te bouwen en hulp te kunnen bieden.

Tips

  • Betrek ervaringsdeskundigen armoede bij je coalitie en werk aan je eigen armoedebewustzijn. Zet deze ervaringskennis gelijkwaardig in.
  • Verdiep je – echt – in de leefwereld van mensen die langdurig in armoede leven.
  • Zorg ervoor dat de afspraken die in de werkgroepen gemaakt zijn en de kennis die is gedeeld over armoede ook terecht komt bij de achterban.  Maak hier afspraken over. Bijvoorbeeld in je eigen organisatie het thema bespreken en de opgedane kennis/ervaring doorgeven.
  • Het vergroten van armoedebewustzijn is een kwestie van lange adem. Houd vol en houd het thema op de agenda en levend in de coalitie.

Contact

Christa Hoeksema is beleidsadviseur van het team Gezondheid bij de gemeente Groningen. Wil je meer weten over de aanpak van armoede in Groningen? Of wil je het projectplan ‘Provinciale Impuls voor een Kansrijke Toekomst’ inzien, waarmee een provinciale subsidie voor de bestrijding van generatiearmoede is verkregen? Neem dan contact met haar op.

Website

Alle professionals die betrokken zijn bij Kansrijke Start Groningen kunnen terecht op een overzichtelijke, eigen site met alle afspraken, zorgpaden, nieuws, trainingen, initiatieven, contactgegevens en ervaringsverhalen.

Meer informatie

Wil jij in jullie coalitie Kansrijke Start armoede ook agenderen? Lees dan de infosheet Kansrijke Start & Armoede en Schulden en om meer te leren over het samenwerken met de mensen om wie het gaat ontwikkelden wij de infosheet Kansrijke Start & Samenwerken met de doelgroep.

SPUK-regeling

De SPUK-regeling maakt het voor gemeenten mogelijk stevig in te zetten op preventie. De SPUK-regeling bundelt geldstromen die zich richten op het stimuleren van gezondheid, sport en bewegen, preventie en het versterken van de sociale basis. Daarmee geeft de SPUK-regeling vorm aan de afspraken die zijn gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Beide akkoorden vragen extra aandacht voor het terugdringen van vermijdbare gezondheidsachterstanden bij kwetsbare groepen.

Naar boven