Handelingsprotocol vgv bij minderjarigen

Professionals die te maken krijgen met (een vermoeden van) meisjesbesnijdenis, moeten vervolgens ook de informatie hebben hoe ze adequaat kunnen handelen. Pharos heeft in samenwerking met FSAN, AMK, Bureau Jeugdzorg, politie en justitie, en de Raad voor de Kinderbescherming het Handelingsprotocol vrouwelijke genitale verminking bij minderjarigen ontwikkeld. Dit protocol wordt momenteel herzien.

Voor professionals die te maken krijgen met vgv

Het handelingsprotocol is nuttig voor alle professionals en vrijwilligers die te maken krijgen met (een vermoeden van) vrouwelijke genitale verminking (vgv) bij minderjarigen. Maar in het bijzonder richt het zich op medewerkers van Veilig Thuis, Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de politie. Het protocol biedt hen handvatten over hoe te handelen wanneer er een melding bij of adviesaanvraag bij Veilig Thuis binnenkomt.

In dit protocol wordt uitgegaan van twee scenario’s:

• vermoeden van een dreigende vgv
• vermoeden van een uitgevoerde vgv

Van beide bovengenoemde scenario’s zijn de handelingsroutes beschreven, die ook in een handig schema inzichtelijk zijn gemaakt.

Leidraad Medische zorg voor vrouwen en meisjes met vrouwelijke genitale verminking

De leidraad (voorheen modelprotocol) is een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie en is opgesteld door diverse organisaties, waaronder Pharos. Deze handleiding geeft aanbevelingen voor medische, psychosociale en seksuele zorg aan meisjes en vrouwen die slachtoffer zijn van vgv en gaat zowel over de preventie, de spoedeisende hulp en de zorg op langere termijn wanneer de vrouw of het meisje klachten ontwikkelt.

Voor professionals die in aanraking komen met vgv

De leidraad is ontwikkeld voor verschillende medische beroepsgroepen die in aanraking komen met meisjes of vrouwen die besneden zijn en biedt informatie over:

• wat vrouwelijke genitale verminking precies is
• lichamelijke, psychosociale en seksuele klachten als gevolg van vgv
• zorg voor vrouwen die besneden zijn
• zorg tijdens de zwangerschap en bevalling

Standpunt JGZ

Het Standpunt Preventie vrouwelijke genitale verminking (vgv) door de jeugdgezondheidszorg biedt handvatten aan artsen en verpleegkundigen in de jeugdgezondheidszorg om het onderwerp meisjesbesnijdenis met ouders (en kinderen) afkomstig uit risicolanden bespreekbaar te maken. Het gaat uit van de contactmomenten binnen het Basistakenpakket JGZ. Het standpunt is in samenwerking met Pharos ontwikkeld door het Centrum Jeugdgezondheid van het RIVM.

Het doel van het Standpunt Preventie vgv is de JGZ-professional te ondersteunen bij het voorkomen en signaleren van (de gevolgen van) vgv. De doelgroep is werkzaam in de jeugdgezondheidszorg van 0-19 jaar.

Het Standpunt bevat:

• algemene informatie over meisjesbesnijdenis
• juridische informatie
• richtlijnen voor het voeren van een gesprek over meisjesbesnijdenis met ouders of kinderen afkomstig uit risicolanden
• handvatten voor het maken van een risicotaxatie
• richtlijnen voor wat een JGZ-medewerker moet doen:
  – als er geen risico wordt ingeschat
  – als er sprake is van een twijfelachtig risico
  – als er sprake is van een reëel risico
• richtlijnen over wanneer een medewerker bij Veilig Thuis advies kan vragen of een casus moet melden
• informatie over de Verklaring tegen meisjesbesnijdenis

Standpunt KNOV

Het standpunt over vrouwelijke genitale verminking van de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen is in 2007 opgesteld en in 2012 voor het laatst herzien. Het standpunt geeft verloskundigen een leidraad voor een professionele houding en een zorgvuldige handelwijze bij de zorg aan vrouwen die in hun jeugd besneden zijn. Het beschrijft aan welke eisen een adequate zorgverlening moet voldoen en wat de rol van de verloskundige kan en moet zijn bij het bestrijden van vgv.

Het KNOV-standpunt bevat:

• algemene informatie over vgv
• specifieke verloskundige zorg bij besneden vrouwen, onder andere:
  – bij obstetrische complicaties door vgv
  – communicatieaspecten
  – lichamelijk onderzoek tijdens de zwangerschap
  – voorlichting over de bevalling in relatie tot vgv
  – verloskundig handelen in relatie tot vgv, bijv. openen en hechten van de vagina
• de rol van de verloskundige bij de preventie van vgv
• Bij het standpunt hoort ook een praktijkkaart, waarin de aanwijzingen voor een adequate behandeling van besneden vrouwen worden samengevat.