‘Wij moeten heel goed samenwerken met de huisarts en de apotheek’
Yvonne Huisman werkt sinds 2002 als wijkverpleegkundige voor de (thuis)zorginstelling Cordaan. Ze beschikt over enorm veel ervaring in verschillende Amsterdamse wijken en werkt al jaren samen met huisartsen en apothekers. “Speerpunt van mijn werk is toch wel de veiligheid van het medicijngebruik.”
“Anderhalf jaar geleden ben ik minder als verpleegkundige gaan werken, maar daarnaast ging ik wel zestien uur per week als kwaliteitsverpleegkundige aan de slag. Ik coach een tiental teams van wijkverpleegkundigen, vooral op het gebied van de medicatieveiligheid en de analyse van risico’s.
Lees ook: ‘Veel mensen denken dat wij een beetje dom zijn’
“Nu werk ik in Geuzenveld. Ik weet dat de groep laaggeletterden in deze wijk erg groot is. 20 procent van de patiënten lijkt mij een realistische schatting. Maar eigenlijk is de groep die taalproblemenheeft nog omvangrijker. Want er is ook nog een grote groep mensen met verworven laaggeletterdheid, zoals ik dat noem. Dat zijn patiënten die vroeger prima konden lezen, maar nu de mentale vaardigheden missen om zichzelf te redden. Ze begrijpen heel veel niet meer, bijvoorbeeld door ouderdomsvergeetachtigheid of dementie. Ik schat dat één op de drie patiënten wel op de een of andere manier structureel hulp nodig heeft bij de verstrekking van medicijnen.”
Ik denk dat alle apothekers zich wel bewust zijn van het probleem.
“Wij moeten sowieso heel erg goed samenwerken met de huisarts en de apotheek. Daarbij is het natuurlijk belangrijk dat de onderlinge uitwisseling van informatie goed verloopt. Dat je van elkaar ook hoort of iemand niet kan lezen of dat er andere problemen spelen.
“Ik denk dat eigenlijk alle apothekers zich wel bewust zijn van het probleem van laaggeletterdheid. Wij merken ook dat ze genegen zijn om informatie te geven. Zodra ze contactpersonen in de wijkverpleging hebben, gaan ze er allemaal enthousiast mee aan de slag. Dat gebeurt in alle Amsterdamse wijken. Als verpleegkundigen nemen wij steeds het initiatief.
“De teams van wijkverpleegkundigen die ik nu coach werken in Osdorp en in Amsterdam-Zuidoost. In Osdorp willen alle apothekers meewerken. Ze willen bijvoorbeeld van ons precies weten wie allemaal zorg krijgen. Ook in Zuidoost zijn na de bezoeken van onze wijkverplegers veel apothekers in actie gekomen. Ik had ook een hele positieve ervaring met de apotheek in Diemen. Het gaat voor jullie misschien maar om 1 procent van het aantal klanten, zei ik tegen hem. Hij antwoordde: “Ja dat klopt. Maar het is wel een heel belangrijke 1 procent.”
“Als ik bij patiënten langsga let ik er heel erg op of het wel goed gaat met de medicijnen. Soms is dat eenvoudig omdat ze elke week een zogeheten baxterzakje krijgen waarin de medicijnen per dagdeel zijn uitgesorteerd. Maar ook daar gaat het nog regelmatig mis. Dan kloppen de aantallen niet. Dat zoeken wij uit.
Als er overal medicijndoosjes rondslingeren, gaat bij mij het alarm af.
“Waar ik verder op let? Als er bijvoorbeeld overal medicijndoosjes rondslingeren, gaat bij mij ook het alarm af. Of als ik door de apotheek word gebeld: “Wij hebben deze patiënt een doosje met dertig tabletten gegeven die ze één keer per dag moet innemen. Maar nu belt ze na twee weken dat ze al weer op zijn.”
“Ik kijk bij de kennismaking of er kranten en boeken in de woning liggen. Ik ben steeds alert. Wanneer ik een logboek wil invullen en er blijkt geen pen in huis te zijn of ik merk dat enquêteformulieren niet worden ingevuld of dat ze opeens andere medicijnen op tafel hebben liggen. Je moet scherp zijn en vooral niet bang zijn om flink door te vragen. Wijst u de doos maar aan. Of: belt u anders uw eigen apotheek maar eens om te vragen of het klopt?
“Omgekeerd, als ik de medicijndoosjes keurig op volgorde zie liggen, of de rol met medicijnen is in orde, weet ik dat het goed loopt. Wij laten onze klanten het liefst meedenken over oplossingen. We kunnen de doosjes bijvoorbeeld op volgorde leggen met de getallen 1 tot en met 4. We verzinnen ook ezelsbruggetjes voor ze.
“Je moet je oplossing altijd op maat van de patiënt snijden, zoals veel apotheken ook al doen. Eerst onderzoeken waar en hoe het misgaat. Soms is de oplossing heel ingrijpend. Bij bepaalde patiënten die heel erg ontregeld zijn, gaan de medicijnen bijvoorbeeld in een afgesloten kist, waar alleen wij de sleutel van hebben.”
Bron: Kunt u dat even uitleggen? 2015 KNMP Medicijn Media, van KNMP ism Pharos, Stichting Lezen & Schrijven en V&VN.
Lees hier een paar andere verhalen van laaggeletterden en zorgverleners over medicijngebruik.
Lees ook Bloopers – de 7 meest voorkomende onduidelijkheden in voorlichtingsmateriaal.