Een meisje uit een cultuur waar meisjesbesnijdenis voorkomt loopt extra risico om besneden te worden als ze haar familie bezoekt in het land van herkomst, of elders in Europa. Vaak gebeurt dat tijdens langere schoolvakanties. Nu corona dat toelaat, zullen veel mensen deze zomervakantie waarschijnlijk weer volop reizen. Daarom vragen we aandacht voor onze preventieactie: hoe kunnen we deze zomervakantie samen meisjesbesnijdenis proberen te voorkomen?

Risico voor meisjes die in Nederland wonen

Meisjesbesnijdenis of vrouwelijke genitale verminking (VGV) is een ernstige vorm van kindermishandeling en in Nederland bij wet verboden. Naar schatting lopen 4200 in Nederland woonachtige meisjes een reëel risico om besneden te worden in de komende 20 jaar, vooral bij bezoek aan het land van herkomst (Pharos 2019). Ouders zijn strafbaar als ze hun kind laten besnijden. Ook wanneer de besnijdenis in een ander land wordt uitgevoerd. Daarom is het belangrijk om als professional te weten hoe te handelen bij een vermoeden van VGV.

Wat doet Pharos?

Samen met GGD GHOR Nederland, het Nederlands Centrum voor Jeugdgezondheid (NCJ) en het Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport maakten wij een aantal praktische instrumenten die professionals in de JGZ en het onderwijs ondersteunen bij de signalering en preventie van VGV. Daarnaast biedt Pharos verschillende trainingen en voorlichtingsmateriaal aan.

Praktische instrumenten signalering en preventie

• Een voorbeeldbrief voor JGZ om scholen te informeren. Deze brief is afgestemd met de PO-raad en VO-raad, die deel uitmaken van de Beweging tegen Kindermishandeling. De brief roept op om bij signalen over meisjesbesnijdenis de meldcode te starten.
• De signaalwijzer meisjesbesnijdenis voor leerkrachten.
• De folder ‘Verklaring tegen meisjesbesnijdenis’. Die verklaring kan aan ouders worden meegegeven voordat ze op reis gaan en is in 7 talen beschikbaar.
• De folder met algemene informatie over vgv.
• Posters van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ter preventie van VGV.

Rol JGZ in voorkomen meisjesbesnijdenis

Jeugdgezondheidszorg (JGZ) zet actief in om meisjesbesnijdenis te voorkomen. De JGZ heeft veel kennis over hoe om te gaan met vermoedens van meisjesbesnijdenis, en vormt een belangrijke schakel in de preventie van deze schadelijke praktijk. De JGZ bespreekt meisjesbesnijdenis met de ouders en meisjes afkomstig uit risicolanden volgens het Standpunt Preventie VGV. Scholen, JGZ en Veilig Thuis vormen samen het vangnet voor kinderen. Daarom draagt een nauwe samenwerking tussen deze partijen bij aan de preventie en signalering van meisjesbesnijdenis.
Naast de JGZ-organisaties vraagt ook de Federatie van Somalische Associaties Nederland (FSAN) extra aandacht voor de preventie van VGV voor en na vakantieperiodes. FSAN doet dit o.a. via voorlichtingswebsites, social media en lokale radio.

Trainingen en voorlichtingsmateriaal

Speciaal voor JGZ-medewerkers die mogelijk te maken krijgen met meisjesbesnijdenis hebben we trainingen, bijvoorbeeld de training Meisjesbesnijdenis – oefenen in gespreksvoering. Als aanvulling op de trainingen bieden we informatiematerialen en denken we via ons Adviespunt graag met je mee over casuïstiek. Hier vind je een voorbeeldcasus waarmee je met collega’s kan oefenen. Ook is er een geaccrediteerde e-learning beschikbaar voor JGZ- medewerkers.

In gesprekken met vrouwen of meisjes die al besneden zijn, kan eenvoudig voorlichtingsmateriaal helpen. Daarom maakten we het beeldverhaal “Wat kan Sara doen als ze problemen heeft?”. Dit beeldverhaal gaat over problemen na meisjesbesnijdenis, en wat een vrouw kan doen om zich weer beter te voelen. Het is ook als video beschikbaar in het Nederlands en Tigrinya.

Meer informatie

Heb je vragen over de preventie van VGV, nu of tijdens de vakantieperiode? Neem dan contact op met Pharos via focalpointmeisjesbesnijdenis@pharos.nl.