De Nederlandse ketenaanpak – Hoe werken we samen?
Nederland heeft een zero tolerance beleid: alle typen meisjesbesnijdenis zijn bij wet verboden en strafbaar. De Nederlandse ketenaanpak voor VGV bestaat uit verschillende organisaties die zich samen inzetten voor preventie, wetshandhaving en goede zorg voor vrouwen die besneden zijn. Deze aanpak wordt ook wel de Dutch Chain Approach genoemd.
Op deze pagina lees je hoe jij als professional kunt samenwerken in de ketenaanpak, wat het beleid in Nederland is en welke protocollen er gelden.
Ketenaanpak meisjesbesnijdenis (VGV) in Nederland
Vrouwelijke genitale verminking (VGV), ofwel meisjesbesnijdenis, is verboden in Nederland. Sinds 2010 is er een landelijke aanpak voor VGV in Nederland. Deze aanpak bestaat uit drie onderdelen:
- Zorg
- Preventie
- Handhaving van de wet
Elk onderdeel heeft een eigen protocol dat professionals ondersteunt bij hun taken en dat zorgt voor samenwerking tussen verschillende professionals en organisaties.
In de video hieronder wordt de ketenaanpak verder toegelicht.
Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld
Alle professionals die werken met kinderen moeten de Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld volgen. Het is belangrijk dat zij alert zijn op verschillende signalen die wijzen op dreiging van meisjesbesnijdenis. De 5 stappen in de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling helpen professionals vanaf het moment van signaleren tot aan het besluit van vervolgstappen.
Zorg voor vrouwen die besneden zijn
Vrouwen die zijn besneden, kunnen met fysieke, mentale en seksuele gezondheidsklachten naar de huisarts gaan. De huisarts geeft reguliere zorg en kan doorverwijzen naar een specialist, afhankelijk van de klachten. Er zijn ook speciale GGD-spreekuren waar vrouwen die besneden zijn terecht kunnen met hun vragen. Samen met de vrouw wordt gekeken naar de meest passende zorg.
Leidraad Medische zorg voor vrouwen en meisjes met vrouwelijke genitale verminking
Deze leidraad is ontwikkeld voor verschillende medische beroepsgroepen die in aanraking komen met meisjes of vrouwen die besneden zijn en biedt informatie over:
- Wat vrouwelijke genitale verminking precies is
- Lichamelijke, psychosociale en seksuele klachten als gevolg van VGV
- Zorg en begeleiding van vrouwen die besneden zijn
- Reconstructie van VGV
Reconstructie van VGV
In de leidraad medische zorg voor vrouwen en meisjes met vrouwelijke genitale verminking (VGV) staat ook informatie over de reconstructie van VGV. Goede voorlichting met uitleg over opties is nodig om passende zorg te bieden. Een van de opties is een clitorale reconstructie operatie. Hiermee wordt het dieper gelegen deel van de clitoris naar de oppervlakte gebracht. Dit gebeurt in het Amsterdam UMC door een team van verschillende artsen. Tijdens het zorgtraject kijken ze of de vrouw informatie wil over deze operatie. Daarna zoeken ze samen met de vrouw naar de meest passende behandeling.
Preventie van VGV/meisjesbesnijdenis
Verklaringen tegen meisjesbesnijdenis
In gesprekken tussen professionals en ouders uit prevalentielanden over VGV, komt regelmatig de sterke invloed van familie aan de orde. Ouders geven aan hun dochters niet te willen laten besnijden, maar zij ervaren soms sociale druk vanuit familie om het toch te doen.
Professionals kunnen daarom deze verklaring tegen meisjesbesnijdenis toelichten en meegeven aan ouders, zodat zij op vakantie in het buitenland hun familieleden kunnen informeren over de consequenties en strafbaarheid van meisjesbesnijdenis. Dit helpt tegen sociale druk die ouders kunnen ervaren. De verklaring is beschikbaar in 8 verschillende talen.
Webinars: De rol van de JGZ & Signaleren en melden van VGV
Standpunt Preventie vrouwelijke genitale verminking (VGV) door de JGZ
Het Standpunt Preventie vrouwelijke genitale verminking (VGV) door de JGZ biedt handvatten aan artsen en verpleegkundigen in de Jeugdgezondheidszorg om meisjesbesnijdenis met ouders (en kinderen) afkomstig uit prevalentielanden bespreekbaar te maken. Het doel van het Standpunt is de JGZ-professional te ondersteunen bij het voorkomen en signaleren van (de gevolgen van) VGV.
KNOV-standpunt | Vrouwelijke genitale verminking
Met voorlichting en zorgvuldige begeleiding leveren verloskundigen ook een belangrijke bijdrage aan signalering en de preventie van de gevolgen van meisjesbesnijdenis. Het standpunt VGV van de KNOV geeft verloskundigen een leidraad voor een professionele houding en een zorgvuldige handelwijze bij de zorg aan vrouwen die in hun jeugd besneden zijn.
Verklaring tegen meisjesbesnijdenis
GZ-professionals kunnen deze verklaring meegeven aan de ouders, zodat zij op vakantie in het buitenland hun familieleden kunnen informeren over de consequenties en strafbaarheid van meisjesbesnijdenis. De verklaring is beschikbaar in 8 verschillende talen.
Handhaving van de wet bij VGV/meisjesbesnijdenis
Handhaving van de wet komt in beeld wanneer er sprake is van een dreiging van VGV of als VGV heeft plaatsgevonden. Veilig Thuis is verantwoordelijk voor het ontvangen, onderzoeken en beoordelen van meldingen over VGV. Veilig Thuis praat met de ouders, overlegt met andere instanties, te beginnen bij de JGZ, maar ook met instanties zoals de politie en de Raad van de Kinderbescherming. Zo nodig nemen ze maatregelen om het kind te beschermen.
Handelingsprotocol Vrouwelijke Genitale Verminking bij minderjarigen
Het handelingsprotocol Vrouwelijke Genitale Verminking bij minderjarigen richt zich op medewerkers van Veilig Thuis, Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de politie. Het protocol biedt hen handvatten over hoe te handelen wanneer er een melding of adviesaanvraag bij Veilig Thuis binnenkomt, over een mogelijke dreigende VGV of uitgevoerde VGV.
Sleutelpersonen meisjesbesnijdenis
Sleutelpersonen zijn onmisbaar in de ketenaanpak. Dit zijn personen die komen uit gemeenschappen waar VGV voorkomt. Zij zijn getraind om VGV, de wet en de medische gevolgen bespreekbaar te maken. Sleutelpersonen richten zich op verandering van binnenuit de gemeenschap. Dit doen zij met:
- Huisbezoeken
- Huiskamergesprekken
- Voorlichting aan groepen
- Ondersteuning van (zorg)professionals in gesprekken met gezinnen
Zo hebben zij een belangrijke rol in de preventie van VGV en de toeleiding naar zorg van vrouwen die besneden zijn. Sleutelpersonen zijn getraind door Pharos en de Federatie Somalische Associaties Nederland (FSAN). Kijk op FSAN.nl voor meer informatie over sleutelpersonen meisjesbesnijdenis.
Webinar: VGV – De rol en inzet van sleutelpersonen
Abonneer je op onze nieuwsbrief VGV
Op de hoogte blijven? Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang ieder kwartaal onze nieuwste producten en actuele informatie over meisjesbesnijdenis. https://www.pharos.nl/nieuwsbrief/
Advies in de regio
Ben je op zoek naar partners in de ketenaanpak voor advies over meisjesbesnijdenis? Neem contact op met de lokale JGZ-organisatie. Ook bestaan er nazorgspreekuren op verschillende plekken in het land.
Contact
Pharos is het Focal point meisjesbesnijdenis. Wij bieden:
- De meest recente kennis en informatie over VGV in het algemeen en de situatie in Nederland
- Een informatie- en adviespunt voor al je vragen over VGV
- Actuele (regionale) sociale kaarten en informatie over spreekuren voor besneden vrouwen
- Trainingen en bijeenkomsten over VGV met nuttige tips en advies, gebaseerd op jarenlange ervaring op dit gebied
- De digitale nieuwsbrief meisjesbesnijdenis met actuele ontwikkelingen, evenementen, discussies, etc. rondom het onderwerp meisjesbesnijdenis.
Heb je vragen of advies nodig? Mail dan naar focalpointmeisjesbesnijdenis@pharos.nl
Zero Tolerance Day
In Nederland geldt een Zero Tolerance beleid; alle vormen van VGV zijn verboden en strafbaar. Jaarlijks wordt er op 6 februari wereldwijd aandacht gevraagd voor de strijd tegen Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV).
Over Pharos
Benieuwd naar meer informatie over Pharos?
Missie en visie Wij zetten ons in voor het terugdringen van grote gezondheidsverschillen in Nederland.
Programma’s De kennisprogramma’s van Pharos vertalen strategie en prioriteiten naar aanpak en werkwijze.
Medewerkers Maak kennis met onze experts. Ze geven je graag advies.
Werken bij Pharos Bekijk vacatures, stages en werkervaringsplekken.