
Wachtkameranimaties over dementie
Filmpjes over dementie voor in de wachtkamer, met toelichtende teksten in het Nederlands, Marokkaans Arabisch, Turks en Engels.
De gezondheidsverschillen tussen hoog- en laagopgeleide ouderen worden groter. De groei in deze gezondheidsverschillen kunnen we stoppen. Dat doen we door alle ouderen dezelfde kansen te geven op een goede gezondheid. Ook kwetsbare ouderen met beperkte gezondheidsvaardigheden, minder gunstige leefomstandigheden en/of een migratieachtergrond. Op deze pagina vind je meer informatie over zorg en ondersteuning, speciaal voor deze ouderen en hun mantelzorgers. Deze informatie helpt hen om gezond te worden én te blijven. Ook vind je hier praktisch advies over het bieden van passende zorg en ondersteuning. Zo kunnen we de gezondheidsverschillen samen verkleinen.
Het is opvallend dat de levensverwachting van hoogopgeleide ouderen toeneemt, terwijl die van laagopgeleide ouderen gelijk blijft.[1]
Er zijn steeds meer ouderen. Daarom stijgt het aantal mensen met chronische aandoeningen. Als je ouder wordt, wordt de kans dat je een chronische aandoening krijgt ook groter. Zo zijn er straks meer mensen met aandoeningen zoals dementie, kanker en hart- en vaatziekten. Deze aandoeningen komen vaak tegelijkertijd voor. En dat is een probleem. Helemaal voor laagopgeleide ouderen, die vaak minder of niet zelfredzaam zijn.
Onder de groep laagopgeleide ouderen bevindt zich een groeiende groep oudere migranten. Naar schatting bereiken in 2025 zo’n 445.000 migranten de leeftijd van 65 jaar en ouder. En in 2030 is één op de drie 65+’ers in de vier grote steden migrant. Migranten hebben 3 keer zo vaak hart- en vaatziekten. Ook diabetes komt vaker voor bij Turks- en Marokkaans-Nederlandse ouderen dan bij autochtone ouderen. Zo lijdt 28% van de Turks-Nederlandse ouderen en 31% van de Marokkaans-Nederlandse ouderen aan diabetes. Vergeleken met 10% van de autochtone ouderen. Verder komt dementie 3 tot 4 keer vaker voor bij migrantenouderen. Tot slot lijkt eenzaamheid vaker voor te komen onder oudere migranten – maar meer onderzoek is nodig.
Er is te weinig zorg- en welzijnsaanbod, dat past bij de behoeften van oudere migranten en hun mantelzorgers. Nu meer migranten oud en hulpbehoevend worden, laten meer mantelzorgers, vooral mantelzorgende kinderen, van zich horen. De woonoplossingen, zorg en ondersteuning passen niet bij de vragen van hun ouders. Nu er minder mantelzorgers en professionals in zorg en welzijn werken, wordt het steeds lastiger om de zorg beter te organiseren. Meer hierover lees je in onze infosheet “Flatten the Curve in zorggebruik ouderen”.
Pharos helpt je om de juiste zorg en ondersteuning te bieden aan ouderen met een lage sociaaleconomische status en/of migratieachtergrond. Zo helpen we professionals en organisaties bijvoorbeeld om passende vormen van zorg, wonen en ondersteuning in de wijk te kunnen bieden. Vormen die passen bij de leefwereld en mogelijkheden van deze ouderen en hun mantelzorgers.
Om dat te bereiken, maken we hulpmiddelen en materialen die (zorg- en welzijns)professionals, mensen die interventies ontwikkelen en gemeenten ondersteunen. We maken deze materialen op basis van wetenschappelijke kennis en praktijkervaringen. Natuurlijk werken we hiervoor vaak samen met eindgebruikers.
Op deze pagina vind je middelen die je helpen om inclusieve ouderenzorg- en ondersteuning te kunnen bieden. Zo lees je hier bijvoorbeeld meer over het zorgen voor ouderen met een migratieachtergrond. In brede zin, maar ook als zij lijden aan dementie. Ook hebben we aandacht voor het werken met de mantelzorgers van deze ouderen. Zo helpen we je te werken aan persoonsgerichte zorg en ondersteuning voor alle ouderen – ook ouderen met een migratieachtergrond.
Ouderen met een lage sociaaleconomische status en/of een migratieachtergrond weten vaak niet dat ze (professionele) zorg kunnen krijgen, en welk aanbod er precies is. Veel professionele zorg past namelijk niet bij hun behoeften. Ook vinden deze ouderen het lastig om zelf ondersteuning en zorg te regelen. Dat kan bijvoorbeeld komen omdat ze de moeilijke informatiefolders niet begrijpen. Of omdat activiteiten te duur voor hen zijn.
Oudere migranten begrijpen de Nederlandse taal vaak minder goed, of helemaal niet. Bij Pharos zien we dat zorgprofessionals juist graag goede zorg en ondersteuning willen bieden voor álle ouderen. Ook als ze een lage sociaaleconomische status of een migratieachtergrond hebben. Maar vaak weten zorgprofessionals helaas niet hoe ze dat moeten doen. Hoe bereik je deze oudere migranten met informatie? Hoe voer je een goed gesprek? En hoe maak je persoonsgerichte zorg mogelijk? De middelen hieronder helpen je daarbij.
We krijgen meer ouderen met meer diversiteit. Maar hoe zorg je ervoor dat je de woonvoorzieningen, zorg en ondersteuning voor deze ouderen zo goed mogelijk regelt? Je leest er meer over in deze infosheet.
In deze publicatie beschrijven we twee succesvolle projecten van gemeenten om beter voor oudere migranten te kunnen zorgen. Daar kunnen gemeenten inspiratie uit halen om de zorg in hun eigen regio goed aan te passen op de behoeften van ouderen met een migratieachtergrond en hun mantelzorgers.
We hebben begrijpelijke video’s gemaakt over ramadan in coronatijd. Het zijn herkenbare, echte verhalen van gewone mensen. Verhalen in de eigen talen. Daarin vertellen mantelzorgers, artsen en ouderen positief over ramadan tijdens corona. En hoe zij het aanpakken. De filmpjes maakten we in het Berbers, Turks en Marokkaans-Arabisch (ondertiteld in het klassiek-Arabisch).
In deze handreiking lees je hoe je eenzaamheidsinterventies effectiever maakt voor ouderen met weinig inkomen, een lage opleiding en/of een migratieachtergrond. We lichten zes werkzame elementen uit die dit mogelijk maken. Deze publicatie is voor ontwikkelaars van eenzaamheidsinterventies. Ook beleidmakers en professionals die de eenzaamheidsinterventies uitvoeren, biedt deze publicatie bruikbare inzichten.
Een grote groep migranten wordt snel ouder. Zo komt dementie drie tot vier keer vaker voor bij migrantenouderen. Toch blijkt dementie voor veel migranten en mantelzorgers van bijvoorbeeld Turkse, Chinese of Marokkaanse afkomst, een relatief onbekende ziekte. Ouderen met een migratieachtergrond hebben wel klachten die lijken op dementie. Maar vaak gaan ze niet met die klachten naar de huisarts. Bijvoorbeeld omdat ze de symptomen zien als ‘normale’ ouderdomsklachten.
Ook hulpverleners zoals huisartsen, blijken de symptomen van dementie niet altijd te herkennen bij oudere migranten. Zo valt het bijvoorbeeld niet op als een patiënt niet op de woorden kan komen, omdat diegene altijd al moeite had met de Nederlandse taal. Hoewel dementie vaker voor komt bij ouderen met een migratieachtergrond, krijgen zij toch vaak niet de diagnose dementie. Terwijl ze wél aan deze ziekte lijden. De hulpmiddelen hieronder kunnen helpen om de diagnose dementie te stellen, en de patiënt en mantelzorgers goed te helpen.
In deze animaties leggen we laagdrempelig uit wat de tekenen van dementie zijn. En dat je naar de huisarts kunt als je last hebt van zulke klachten. We maakten deze animaties voor huisartsenpraktijken en apotheken. Zij kunnen de video’s in hun wachtkamers laten zien. Met de video’s willen we er voor zorgen dat mensen dementie leren te herkennen. Ook in de niet-pluis fase. Zo krijgen ouderen en mantelzorgers op tijd de ondersteuning die ze nodig hebben.
We maakten een laagdrempelig, makkelijk te begrijpen beeldverhaal over Yasmina. Zij gaat met haar man en zoon naar de geheugenpoli. In het beeldverhaal laten we zien wat daar aan onderzoeken gebeurt, en dat er niets is waar Yasmina zich zorgen om hoeft te maken.
In de casus “het echtpaar Demir” vertellen we hoe mevrouw Demir bij de huisarts binnenkomt met klachten over haar diabetes. Haar dochter komt met haar mee. We leggen uit hoe de huisarts het gesprek aanpakt, wanneer ze vermoedt dat mevrouw Demir last heeft van klachten die lijken op dementie. En hoe ze de behandeling verder aanpakt. Deze casus, met bijbehorende werkvormen, is goed te gebruiken voor trainingsdoeleinden. Bijvoorbeeld voor zorgverleners die werken in de eerste lijn.
Deze podcast gaat over Saziye, haar dochter Esra en de zorgverleners die hen helpen. In de podcasts komen zorgverleners aan het woord die al werken met ouderen met een migratieachtergrond en hun mantelzorgers. Zij vertellen over hoe zij het aanpakken. Zo geeft de podcast andere zorgverleners handvatten waarmee zij nóg beter kunnen zorgen voor oudere, niet-westerse migranten met dementie en hun mantelzorgers.
Werk je in het dementieveld en wil je meer weten over migranten en dementie? Ben je benieuwd naar actuele handvatten en tools van Pharos ter ondersteuning van oudere migranten en hun mantelzorgers – vooral nu tijdens corona? Onze experts Carolien Smits, Jennifer van den Broeke en Roshnie Kolste vertellen je tijdens deze webinar meer over vroegsignalering, diagnostiek en mantelzorg voor oudere migranten met dementie.
Hoe herken je de zorgvraag bij migrantenouderen met dementie? In Nederland hebben we een vraaggericht zorgstelsel. Dit betekent dat mensen die zorg nodig hebben hun zorgvraag moeten stellen aan zorgaanbieders, zoals de huisarts. Onder de cliënten zijn ook migrantenouderen met dementie. Zij stellen niet altijd (de juiste) zorgvraag. Daarom is het belangrijk dat jij als zorgprofessional een zorgvraag ook bij deze groep leert te herkennen. In deze infosheet vertellen we je hoe je dit als zorgprofessional kunt doen.
Trainer en adviseur Kaveh Bouteh gaat in op knelpunten die hulpverleners en (familieleden van) mensen met dementie met een migratieachtergrond, in de praktijk tegenkomen. In vijf video’s krijg je een indruk van deze knelpunten. Ook geeft Kaveh advies over hoe deze knelpunten aan te pakken.
In twee uur tijd voeren we in dit mini-symposium het gesprek over dementie bij migranten en het lokale dementieaanbod. Zo weet je wie zich inzetten voor oudere migranten en hun mantelzorgers. Vanuit Pharos helpen we je om samen met lokale partners een inspirerende bijeenkomst te organiseren.
Wil je migranten met dementie beter bereiken? Pharos kan voor gemeenten of zorg- en welzijnsorganisaties een training ‘’Sleutelpersonen Dementie’’ organiseren. De training leidt mensen uit de verschillende migrantengemeenschappen op tot sleutelpersoon. Sleutelpersonen kunnen voorlichting geven, bruggen vormen, bemiddelen en voor de gemeente of organisatie verkennen. Zo kunnen gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties beter in contact komen met ouderen en mantelzorgers met een migratieachtergrond.
Het praktijkverbeterprogramma Dementiezorg voor Elkaar, waar Pharos onderdeel van uitmaakt, zal dit jaar alle kennis rond zorg en ondersteuning die in de afgelopen vier jaar is opgehaald beschikbaar houden. Ook wordt een reeks webinars geboden. In de webinars is ook aandacht voor migranten met dementie.
Dementie onder oudere migranten vraagt om extra aandacht, omdat de symptomen van dementie vaak niet goed worden herkend en dementieaanbod nog niet goed aansluit bij wensen en behoeften. Onder oudere migranten zijn dementie en het dementieaanbod onvoldoende bekend. De publicatie ”Integrale zorg en ondersteuning voor migranten met dementie” van Dementiezorg voor Elkaar waar Pharos onderdeel van is, geeft handvatten voor management en beleid op persoonsgerichte en integrale dementiezorg en –ondersteuning aan oudere migranten en hun mantelzorgers.
Mantelzorgers van oudere migranten zorgen vaak alleen voor hun naaste. Ook verlenen ze meer uren mantelzorg dan autochtone mantelzorgers.[1]
Veel mantelzorgers van oudere migranten zijn zwaar overbelast. Ze voelen zich eenzaam en onbegrepen door naasten, hun netwerk of zorgprofessionals. Hun eigen omgeving verwacht vaak dat zij onvoorwaardelijk zorgen. Ook hebben deze mantelzorgers vaak extra taken. Zo tolken ze bijvoorbeeld bij zorgafspraken. Daarnaast maken zij zich extra zorgen, omdat ze ziekten zoals dementie niet goed kennen. Om deze mantelzorgers goed te kunnen helpen, maakten we onderstaande middelen voor zorgprofessionals. Ze helpen je om goed samen te werken met mantelzorgers. En om hen te ondersteunen. In dit rijtje middelen verschijnt binnenkort ook informatie over het bespreekbaar maken van het delen van zorg. Daaraan werken we in het project Taking Care of Caregivers.
Deze checklist is begrijpelijk voor alle mantelzorgers. Ook voor mantelzorgers met beperkte gezondheidsvaardigheden of die laaggeletterd zijn. Met de tips in de bijbehorende folder kun je als huisarts, praktijkondersteuner of casemanager het gesprek aangaan met de mantelzorger.
Met de vragen op deze gesprekslijst kun je in gesprek gaan met de mantelzorger(s) van mensen met dementie. De lijst is gemaakt voor verzorgenden en verpleegkundigen. Maar ook POH’ers en casemanagers kunnen de gesprekslijst meenemen in hun consult. Verder hebben we een training ontwikkeld, waar je deze gesprekslijst leert gebruiken.
Binnen het onderzoek “Coronatijden: Impact van sociale isolatie op kwetsbare groepen” onderzoeken we effecten op mantelzorgers van migranten met dementie. In dit nieuwsbericht vertellen we je meer over de uitkomsten van ons deelonderzoek “De ervaringen van mantelzorgers met een migratie-achtergrond die zorgen voor naasten met dementie”. Het nieuwsbericht van de UvA over de eindresultaten van het gehele onderzoek lees je hier.
Filmpjes over dementie voor in de wachtkamer, met toelichtende teksten in het Nederlands, Marokkaans Arabisch, Turks en Engels.
Dementiezorg voor oudere, niet-westerse migranten. Hoe geef je goede zorg aan mensen die er niet zelf om vragen?
Vragen om in gesprek te gaan met mantelzorgers van oudere migranten met dementie
Je leert je communicatie beter aan te laten sluiten op de behoefte van de (mantelzorger van) migranten met dementie.
In 2 uur tijd voeren we in dit mini-symposium het gesprek over dementie bij migranten en het lokale dementieaanbod. Krijg zicht op wie zich inzetten voor oudere migranten en hun mantelzorgers. Vanuit Pharos bieden we kennis en het draaiboek om samen met jou en lokale partners een inhoudelijk inspirerende bijeenkomst te organiseren.
Wil je migranten met dementie beter bereiken? Pharos kan voor gemeenten of zorg- en welzijnsorganisaties een training Sleutelpersonen Dementie organiseren. De training leidt mensen uit de verschillende migrantengemeenschappen op tot sleutelpersoon. Sleutelpersonen kunnen voorlichting geven, bruggen vormen, bemiddelen en voor de gemeente of organisatie verkennen.
Werk jij als (zorg)professional, vrijwilliger of beleidsmaker, met ouderen of mantelzorgers? Neem contact met ons op, als je bijvoorbeeld:
Pharos biedt kennis én praktisch advies.
Bel (030) 234 9800 of mail info@pharos.nl
Onze experts